رویکرد جامعه شناسی ادبیات در بابهای بیست و ششم و بیست و هفتم قابوس نامه

قابوس نامه یا نصیحت نامه تألیف عنصرالمعالی کیکاووس از آثار تعلیمی و تربیتی است که در حوزه ی اخلاق و ارشاد جایگاه خاصی دارد. قابوس نامه از شاخص ترین آثار کلاسیک و پندنامه ای ایران است .هدف و انگیزه ی نویسنده از تألیف این کتاب ارشاد و راهنمایی فرزندش گیلانشاه و بهره مندی خوانندگان از این کتاب است. شاخص بودن قابوس نامه در بین آثار ادبی به این دلیل است که از اولین آثار مهم ادب پندنامه ای در ایران پس از اسلام و نثر آن از برجسته ترین نمونه های نثر دوره سلجوقی است. عنصر المعالی کیکاووس، نویسنده کتاب، فردی اندیشه ورز و اخلاق گر است. ویژگی های قابوس نامه ، تنها مربوط به محتوای تعلیمی و اندرزگونه ی آن نیست؛ بلکه عوامل متعددی به نفوذ این آموزه های تربیتی در مخاطب مدد می رساند. ویژگی های خاص نویسنده چون صداقت و صمیمیت، تواضع و فروتنی، کاربرد ضرب المثل های فارسی و عربی، استفاده از تمثیل و داستان های جالب ، استفاده از آیات و احادیث و اشعار فارسی، ازجمله عواملی است که به غنای تعلیمی این اثر قوت بخشیده است.در این مقاله به بررسی ارزش های اخلاقی و اجتماعی باب بیست و ششم و بیست و هفتم کتاب قابوس نامه با رویکرد جامعه شناسی مورد بحث و موشکافی قرار داده شده است.

Keywords:

عنصرالمعالی , قابوس نامه , جامعه شناسی ادبیات , ادب تعلیمی