محمد نیکخواه منفرد - کارشناس ارشد عمران - محیط زیست
محمدرضا صبور - دکترای ژئوتکنیک زیست محیطی ، عضو هیات علمی دانشکده ی عمران دانشگاه خوا

متیل ترشیوبوتیل اتر (MTBE) از افزوده های بنزین است که در افزایش عدد اکتان سوخت کاربرد دارد . سازمان حفاظت محیط زیست آمریکا MTBE را ماده ای مضر با سرطانزایی بالا طبقه بندی کرده است . این ماده از مخازن زیر زمینی سوخت ، وارد محیط خاک می شود . ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی MTBE موجب نفوذ سریع این ماده در خاک و ورود به آبهای زیر زمینی می گردد. در نشت این ماده به خاک ، توانایی خاک در جذب آلاینده ، نقشی مهم در حذف MTBE دارد و شاخص ضریب پخش (Distribution Coefficient-Kd) ، این توانایی را نشان می دهد .چون دامنه ی تغییرات این شاخص صفر تا هزار و حتی بیشتر است ، در مدلسازی ، حرکت و پراکنش آلاینده ها در خاک ، مهم است . در این پژوهش با انجام چندین آزمایش جذب با خاک شهر ری و آلاینده یMTBE ، مقدار واقعی جذب اندازه گیری و با توجه به مقدار بدست آمده ، روشهای مختلف عددی ، از نظر تطابق تخمینی با مقدار واقعی بررسی شد تا مناسب ترین روش تخمین برای خاک این منطقه و MTBE انتخاب شود . آزمایشهای این پژوهش ، (خاک ، جذب وGC ، همگی طبق استاندارد ASTM انجام گرفت .) در نهایت مشاهده شد هر چهار روش بررسی شده ، برای تعیین ضریب جذب قابل استفاده اند ؛ اما در شرایط مشابه ، می توان به ترتیب ، روش های دوبینین –رادو شکویچ ، لانگ مایر ، فرندلیخ و ایزوترم خطی را برای تخمین Kd و فرآیند جذب ، پیشنهاد کرد.

ضریب پخش( Distribution Coefficient-Kd) ، ژئوتکنیک زیست محیطی ، متیل ترشیو بوتیل اتر( MTBE) ، پالایشگاه تهران ، آب زیر زمینی