جعفر حبیبی اصل - استادیار پژوهش، بخش تحقیقات فنی و مهندسی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، سازمان تحقیقات، آموزشو ترویج کشاورزی، اهواز، ایران
آذرخش عزیزی - مربی پژوهش، بخش تحقیقات فنی و مهندسی ، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، سازمان تحقیقات، آموزش وترویج کشاورزی، اهواز، ایران

در حال حاضر استان خوزستان با تولید بیش از 120 هزار تن برنج در سال در مقام چهارم کشور قرار دارد. خشک کردن برنج پس از برداشت، به خاطر داشتن رطوبت بیش از حد مجاز در فر آوری و یا انبارداری، لازم است. در بیشتر شالیوبیهای استان خوزستان، شلتوک برنج هنوز به روش سنتی با استفاده از خشکنهای بستر ثابت خشک میشود،که نتیجه آن افزایش افت کمی و کیفی محصول و افزایش هزینه ها میباشد. لذا به منظور استفاده از مزایای انرژ ی خورشیدی در خشک کردن شلتوک برنج در استان خوزستان، پژوهش حاضر اجرا گردید. در این پژوهش، ابتدا خشککن کابینتی غیر مستقیم با صفحه جاذب شیاردار ساخته شد. متغیرهای اصلی در بررسی عملکرد خشککن شامل دو نوعصفحه جاذب (نو شیاردار ساده و نو شیاردار همراه با پوشال آهنی) دو رقم برنج مرسوم در منطقه (شفق و عنبوری) و تراکم شلتوک در خشک کن درسه سطح (یک ، دو و سه سینی) بود. پارامترهای مورد اندازه گیری و ارزیابی نیز شامد زمان مورد نیاز خشک کردن محصول، روند تغییر رطوبت در طی زمان خش شدن، درصد شکستگی و درجه سفید شدگیبرنج بود. مقایسه میانگین زمان خشک شدن شلتوک نشان داد که کمترین و بیشترین زمان مکورد نیاز خشک شدن محصول در خشک کن با صفحه جاذب ساده با 4 و 6/1 ساعت به ترتیب به تیمارهای رقم شفق در تراکم یک سینی و رقم عنبوری در تراکم سه سینی تعلق داشت. همچنین مقایسه میانگین زمانهای خش شدن نشان داد که افزایش تراکم شلتوک در خشک کن از 1 به 2 و همچنین از 2 به 3 سینی زمان خشک شدن به ترتیب 16/4 و 17/2 یافت. مقایسه بین ارقام شلتوک خش شده نشان داد که زمان خش شدن و رسیدن به رطوبت نهایی در رقم شفق نسبت به رقم عنبوری به طور متوسط 12/8 درصد کمتر بود. افزایش تعداد سینیها از یک به دو و سه سینی به طور مستقیم باعث کاهش درصد خرد شدگی برنج سفید گردید. در پایان بر اساس نتایج به دست آمده، استفاده از انرژی خورشیدی برای خش کردن شلتوک برنج، به عنوان گزینه مناسب در جهت استفاده از منابع انرژ ی تجدید پذیر و پاک،به ویژه در استان خوزستان، پیشنهاد گردید

خش کن خورشیدی، شلتوک برنج ، درصد شکستیی، درجه سفید شدگی، صفحه جاذب