فاطمه تسلیمی - کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عرب، دانشگاه قم.
حسن مقیاسی - استادیار، دانشگاه قم.

مسألهی تقابل بین شرق و غرب و آشنایی با فرهنگ غرب، یکی از پربسامدترین موضوعاتی است؛ که از دیرباز ذهن شاعران و نویسندگان را به خود مشغول کردهاست و از اوایل قرن نوزدهم این مسأله رنگ و بوی تازهایبه خود گرفت. جنگ های صلیبی از مهمترین و شاخصترین نمود برخورد میان شرق و غرب بود، که بیتردید ابعاد و جنبههای گوناگون زندگی مسلمانان و مسیحیان را تحت تأثیر خود قرار داده است. از رهگذر این تعاملاتوارتباطات بود که هرکدام از طرفین تصور خاصی از دیگری را در ذهن خود ترسیم کردند، که در این میان روشنفکران به عنوان بخش تأثیرگذار جامعه در زمینهی ترسیم این تصویر نقش مهمی ایفا کردند. این موضوع بهویژه در ادبیات داستانی _ در ژانرهای مختلف آن_ در ادبیات معاصر عرب، نیز به وضوح دیده میشود. در این تحقیق که با تکیه بر روش تحلیلی- توصیفی انجام گردیده، نگارندگان در صدد آن هستند تا از راهگذار بررسی رمان عصفور من الشرق توفیق الحکیم، از نمایشنامهنویسان برجستهی معاصر عرب به تبیین تصویری بپردازندکه وی از دیگرغربی در ذهن خویش داشته است. پژوهش پیش رو که در آن نگارندگان بر اصول تئوری آینه ی لاکان تکیه داشته اند؛ نشان میدهد که این تصویر در هر دوره و به خاطر تاثیرپذیری از ایدئولوژیهای متفاوت تغییر میکند توفیق الحکیم از میان سه مرحله غرب ستیزی ،غرب گرایی و تسامح در این داستان بیشتر به غرب ستیری تمایل پیدا کرده است.

دیگرغربی - توفیق الحکیم- عصفور من الشرق- غربستیزی