طاهر علی محمدی - دانشیار و عضو هیات علمی دانشگاه ایلام
مهتاب جوهری - کارشناس ارشد فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه ایلام

دیه از احکامی است که در راستای احقاق حق مجنیعلیه و اولیای دم در دین اسلام وضع شده و دارای صورمختلفی است که دیه ی شجاج یکی از اقسام آن به شمار می رود. شجاج به زخم هایی اطلاق می گردد که توسطشخص جانی بر سر و صورت مجنی علیه وارد می گردد. میان فقهای امامیه در تعداد آن اختلاف نظر وجود دارد؛ مشهور امامیه تعداد آن را هشت مورد دانسته اند که عبارتند از: 1- حارصه، 2- دامیه، 3- باضعه (متلاحمه، 4- سمحاق، 5- موضحه، 6- هاشمه، 7- منقله، 8- مأمومه. برخی نیز با تفاوت قائل شدن میان برخی صور، به بیشتر ازآن معتقد شدهاند. با توجه به مبتلیبه این موضوع از یک سو، و ابهاماتی که در بخشی از این مصادیق وجوددارد، از دیگر سو، انجام این پژوهش ضرورت یافته است.. در این تحقیق که به روش توصیفی- تحلیلی انجام پذیرفته، با تبیین اقسام شجاج از دیدگاه فقهای امامیه به بررسی اختلافات و بیان نتایج آن پرداخته شده است.

دیه، شجاج، جراح، حکومت، أرش، قصاص