فرزانه نصیری خانقاه - دانشجوی کارشناسی ارشد تاریخ و تمدن ملل اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد
سیدحسین حسینی صدیقه - عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی.
ماهیار شریعت پناهی - عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی

با توجه به اهمیت تاریخی واقعه عاشورا و تأثیر بسیار زیادی که مسائل رخ داده در این واقعه تاریخی در دوره های مختلف به ویژه عصرصفویه گذاشته و همچنین بازخوردهایی که سبب بوجود آمدن آراء و نظرات و مکاتب مختلف پس از این دوره گشته، تحقیق حاضر بهبررسی نقش و اهمیت واقعه عاشورا در این عصر بر مبنای عصر صفوی می پردازد. بدیهی است در این تحقیق کلیه منابع مهم تاریخیعصر صفوی مورد بحث و بررسی قرار میگیرد. نتایج مطالعه نشان می دهد که تاریخ تشیع گویای این حقیقت است که فرهنگعاشورا از مهمترین عوامل اتفاق و اتحاد و عزت بین شیعیان بوده و هست. حکومت های شیعه به ویژه صفویه هم با بهره گیری از اینپتانسیل موجود در بین شیعیان به اهداف مادی و معنوی خود جامه عمل پوشاندند تا جایی که خود شاهان صفوی و بعدها حاکمان وکارگزارانشان بانی عزاداری برای امام حسین شده و ضمن شرکت در مراسم عاشورا گریه و زاری میکردند. رویکرد حماسی اسطورهای به واقعه ی عاشورا عمدتاً معلول شکوفایی حماسه ی مذهبی در عصر صفویه بود. شاهان صفوی برای تثبیت، ترویج و باورهایاعتقادی شیعه در جامعه به این نتیجه رسیدند که ملیت را در قابل مذهب بنگرند و همهی صفات فوق بشری را که به قهرمانانحماسی اسطورهای و سپس تاریخی نسبت دادند، در قهرمانان مذهبی مانند امام حسین که انسانی با بعد الهی بودند، مجسم سازند وحتی قهرمانان اسطورهای و تاریخی را در آنان فانی کنند.

واقعه عاشورا، مذهب تشیع، هویت ملی و دینی، عصر صفوی، حکومت شیعی