تانیا زورمند - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری دانشگاه غیرانتفاعی لامعی واحد گرگان
مازیار مسلمی - مدرس موسسه آموزش عالی لامعی گرگانی

معماری قاجار بخشی مهم از تاریخ معماری ایران است. خانه های این دوران را می توان به لحاظ کمی و کیفی مهمترین دسته از خانه های تاریخی ایران به حساب آورد. دراین مقاله به بررسی تزیینات به کار رفته در خانه های مسکونی شهر گرگان در عهد قاجار می پردازیم. در طی این مقاله ابتدا به بررسی پیشینه تاریخی شهر گرگان می پردازیم و یادآور می شویم که بافت تاریخی گرگان سومین بافت با ارزش و دارای سبک معماری بعد از یزد و اصفهان است. خانه های تاریخی گرگان که زمان ساخت آنها متعلق به دوره قاجار می باشد شامل مجموعه باقریها، مجموعه تقوی، خانه امیر لطیفی، خانه خراسانی، خانه کبیر و خانه مفیدیان بوده که در زمان خود کاربری مسکونی داشته اند. در خانه های قاجاری گرگان، تزیینات وابسته به معماری چندان حضور پررنگی ندارند و عمده تزیینات موجود در این خانه ها مربوط به بازشو ها، نرده ها و برخی عناصر چوبی زیر طره ی سقف ها است. تقریبا جداره،سقف و کف تمام اتاق ها در نمونه های موردی ساده، صاف و بدون تزیین هستند. این مقاله در پی آن است که انواع تزیینات به کار رفته را بررسی و دسته بندی کرده و تاثیر پذیری این تزیینات را از مصالح بومی این منطقه نمایان کند. روش تحقیق میدانی و کتابخانه ای بوده و به شواهد و مستنداتی از بناها استناد شده است.

معماری، مسکونی، قاجار، تزیینات