محمد بابایی اسمعیلی - دانشجو کارشناسی ارشد طراحی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین، دانشکده معماری و شهرسازی، قزوین،ایران
نوید سعیدی رضوانی - استادیار دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین.

نگرشهای سواره محور در قرن بیستم پیامد هایی را از جمله اتومبیل محوری در شهرها ارجحیت منافع شخصی بر منافع اجتماعی و عدم توجه به عابرین پیاده را سبب گشت. حضور اتومبیل ها در شهرها مشکلات و آسیب های زیادی را به شهرها وارد کرد. لذا در چند دهه اخیر جهت خارج شدن از این مشکلات و اهمیت دادن به عابرین پیاده بالاخص در بافت های مرکزی شهرها اقدامات متفاوتی صورت پذیرفت که از جمله این اقدامات پیاده راه سازی در بافت های مرکزی شهرهاست. در پی جهانی شدن این جنبش در کشور ما نیز مدیران شهری در شهرهای متفاوت برخی از خیابانهای مناطق مرکزی شهرها را بدون توجه به نیاز گروههای ذینفع تبدیل به پیاده راه کردند که در بعضی موارد شاهد نارضایتی گروههای ذینفع و در نتیجه عدم توفیق این نوع اقدامات هستیم که پیاده راه خیام شهر قزوین نیز از این قاعده مستثنی نبود. به منظور شناسایی دقیق و دلایل عدم مقبولیت گروه های ذینفع خیابان خیام شهر قزوین از چنین طرح هایی پرسشنامه هایی برای سه گروه ذینفع (کسبه و صاحبان خدمات ساکنین محدوده مراجعین یا شهروندان ) تنظیم گشت و مورد برداشت قرار گرفت که در نتایج مشخص شد نگرش های متفاوتی نسبت به پیاده سازی در بین گروه های ذینفع وجود دارد به طوری که اینگونه طرح ها از سوی ساکنین و شهروندان با مقبولیت مواجه شده ولی نارضایتی از طرف کسبه و صاحبان خدمات را در پی داشته است که از دلایل مهم این نارضایتی نیاز به تخلیه بار و بارگیری کسبه و صاحبان خهمات ناتوانی افراد بیمار و دارای معلولیت جهت دسترسی به خدمات تصور رکود اقت اقتصادی حاصل از اجرای طرح های پی اده راه می باشد. جهت کاستن از مشکلات به وجود آمده در نتیجه احداث پیاده راه ها و همچنین تسلط حرکت پیاده در شهرها تکنیکی تحت عنوان فضای مشترک (shared space) مطرح شد که در این روش خودروها حذف نمی شوند ولی حجم و سرعت خودروها کاهش می یابد و به حرکت امن پیاده اولویت داده می شود. طرح فضای مشترک (shared space) در دهه هشتاد قرن بیستم میلادی برای اولین بار در هلند مطرح و معرفی شد و بدنبال آن در کشورهای دیگر اروپایی و آمریکایی نیز مورد استفاده قرار گرفت و با استقبال زیادی مواجه گشت که هدف آن پیاده پیاده مدار کردن شهرها و پاسخگویی به حجم بالاتری از نیازهای ذینفعان بود. لذا با توجه به نتایج پرسشنامه ها، برای جلب رضایت و پاسخگویی به سطح بالاتری از نیاز گروه های ذینفع خیابان خیام شهر قزوین تکنیک فضای مشترک می تواند راه حل مناسبی باشد.

گروه های ذینفع پیاده مداری پیاده راه خیام شهر قزوین خیابان شهری فضای مشترک مناطق مرکزی