ابوالقاسم سلطانی - دانشجوی مهندسی برق دانشگاه آزاد اسلامی واحد قاینات و مدیر پروژه مرمت و تغییر مسیر قنات قصبه شاهرخت
احمد علی سلطانی - کارشناس عمران، رئیس اداره ساختمان و تاسیسات و ناظر پروژه های آب و خاک و قنوات، سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی
سید علی موسوی - معاون آموزشی مدیریت آموزش و پرورش شهرستان زیرکوه، سازمان آموزش و پرورش خراسان جنوبی
راضیه احمدی شاهرخت - مدیر دبیرستان دخترانه اندیشه شاهرخت، مدیریت آموزش و پرورش شهرستان زیرکوه

قنات تاریخی قصبه شاهرخت با دبی آب حدود 40 لیتر بر ثانیه از مهمترین قنات های منطقه مرزی خراسان جنوبی می باشد، نقش این قنات در تأمین آب مورد نیاز کشاورزی، دامداری، شرب واحدهای مسکونی و یگان های نظامی و انتظامی از دیرباز مورد توجه ساکنین این منطقه گرم و خشک کویری بوده و می باشد و لذا در جهت مرمت و تعمیر و تغییر مسیر این قنات با توجه به تاکید مقام معظم رهبری حضرت آیت الله خامنه ای(مد ظله العالی) و مقام عالی ریاست جمهوری جناب آقای دکتر روحانی در جهت جلوگیری از هدر رفت آب و استفاده بهینه از آن، و نیز شرایط ویژه این قنات، در سال 1392 مورد بحث و بررسی قرار گرفت، آری، دستیابی به منابع آب پایدار، مهمترین هدف مدیران در تحقق تامین آب مورد نیاز مناطق گرم و خشک به شمار می رود. در این بین آب از دیرباز مهمترین عامل رشد و توسعه بوده است. به گونه ای که با توجه به نقش آب به عنوان عاملی حیاتی در توسعه و نیز به دلیل تنگناهای اقلیمی (خشکسالی های متوالی)، عدم مدیریت بهینه آب، افت آب های سطحی و زیرزمینی، فقدان زیرساخت های مطلوب و نبود الگوهای مصرفی، بررسی سازه های آبی در جهت بهره برداری پایدار از آب، نقش کلیدی در توازن اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جوامع، به شمار می رود. در این راستا، قنات به عنوان مطمئن ترین و پایدارترین سازه در جهت تامین آب، به عنوان عاملی نیرومند در تحول عوامل توسعه پایدار و ایجاد تعادل های بیولوژیکی مورد بحث قرار می گیرد. در این مقاله با توجه به ثمر رسیدن مطالعات، تحقیقات، تجربیات و نوآوری های کارشناسان محترم سازمان جهاد کشاورزی استان خراسان جنوبی، سازمان جهاد کشاورزی استان خراسان رضوی و کارشناسان مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان زیرکوه و اینجانبان، و ثابت ماندن میزان آب نگه داشته شده در مسیر اجرا شده بصورت آزمایشی در مدت حدود 2 ماه و عدم هدر رفت آب و موفق بودن در آزمون های مختلف توسط کارشناسان و ناظران مربوطه، و بکارگیری ابتکارات جدید در این پروژه، در این مقاله به بررسی اهمیت قنات و قنات تاریخی قصبه شاهرخت، مرمت و تغییر مسیر آن جهت جلوگیری از هدررفت آب می پردازیم.

پایداری، اهمیت آب، مرمت، تغییر مسیر، قصبه شاهرخت، هدر رفت آب