مجید ساریخانی - استادیار گروه باستان شناسی دانشگاه شهرکرد

اعتقاد به تاثیرگذاری جغرافیا و عوامل اقلیمی و طبیعی بر شکل گیری جریان های تاریخی از دیرباز در میان اندیشمندان و متفکرین علوم انسانی وجود داشته است یکی از این پیامدها و نتایج مهم این تفکر، شکل گیری تالیفات جدیدی در این زمینه بوده است. گوشه و کنار سرزمین ایران در جریان تاریخ پر فراز و نشیب خود بارها در مقاطع مختلف مورد توجه بوده است؛ از جمله مناطقی که در سفرنامه ها و متون دوران اسلامی از آن به دفعات یاد شده طبرستان است، سرزمینی که در بهره مندی از مسایل طبیعی و انسانی منحصر به فرد است. منطقه مورد پژوهش در حیطه این سرزمین قرار دارد و از میان عوامل زیست محیطی، آب و شرایط آب و هوایی جهت انجام این پژوهش انتخاب شده است و هدف تحقیق بررسی برهه زمانی ساسانی و اوایل اسلام شهرستان آمل می باشد که نگارنده تلاش داشته این موضوع را را مورد مداقه قرار دهد. روش تحقیق توصیفی و تحلیلی بوده است و داده های پژوهش حدود 110 اثر را در برمی گیرد. نتایج نشان می دهد که داده های باستان شناختی که گونه های متفاوت آثار معماری ( قلعه، پل، جاده و .... ) و تپه های باستانی را در برمی گیرد بسیار متاثر و وابسته به آب و منابع آبی بوده است به نحوی که هر جا منابع آبی وجود داشته استقرارهای انسانی هم در کنار آن شکل گرفته است و انسان های منطقه داده های فرهنگی بسیاری نیز در این محوطه ها از خود به یادگار نهاده اند.

مازندران، آمل، ساسانی و صدر اسلام، نهشته های باستان شناختی، آب