مرتضی احمد آبادی - کارشناس ارشد بهداشت محیط
سمیه رهدار - کارشناس ارشد بهداشت محیط دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی زابل

مقدمه : رنگ های سنتتیک در صنایع متعدد استفاده می شوند و صنایع نساجی یکی از بزرگترین تولید کنندگان ترکیبات آلی و رنگی را تشکیل می دهند و به همین دلیل شرایط تصفیه آنها پیچیده و مشکل است . و غالباً سمی، سرطان زا، جهش زا و غیر قابل تجزیه بیولوژیک می باشند. در مطالعه حاضر، خاکستر ساقه زیره به عنوان یک جاذب ارزان قیمت جهت حذف رنگ راکتیو رد 120 از محلول های آبی مورد استفاده قرار گرفته است . مواد و روش ها : در مطالعه حاضر که یک مطالعه تجربی در مقیاس آزمایشگاهی است. اثر متغیرهای تاثیر گذار از جمله pH(12-2)، زمان تماس واکنش min (180-5) مقدار جاذب g/L(0/1-1/4) و غلظت اولیه رنگ mg/l(10-200) در کارایی حذف رنگ از فاضلاب سنتتیک مورد بررسی قرار گرفت . همچنین رفتارجذب رنگ ها توسط ایزوترم های فروندلیچ و لانگمویر مورد ارزیابی قرار گرفت . آنالیز داده ها و رسم نمودارها با استفاده از برنامه اکسل و ضریب رگرسیون انجام شد. یافته ها : نتایج نشان داد بالاترین کارایی حذف رنگ راکتیو رد 120 از محلول در pH بهیته 3، زمان تماس 90 دقیقه و دوز جاذب 0/8 گرم برلیترو غلظت اولیه 10mg/l حاصل شد وقتی که غلظت از 10 به 200mg/l می رسد راندمان حذف از 91/08 به 60/03 درصد کاهش می یابد.ایزوترم های تعادل بوسیله معادلات لانگمویر و فروندلیچ آنالیزشد و مشاهده گردید که این آزمایشات از مدل فروندلیچ (R2=0.988) پیروی می کند. نتیجه گیری : کارایی بیش از 95 درصدی جاذب تهیه شده در حذف رنگ راکتیو رد 120 از محیط آبی نشان داد که می توان از آن بعنوان یک جاذب طبیعی موثر و ارزان قیمت در فرایندهای تصفیه استفاده نمود. لذا استفاده از این تکنیک جهت حذف آلاینده های رنگی از محیط های آبی پیشنهاد می گردد.

خاکستر ساقه زیره - رنگ راکتیو رد 120 - جذب سطحی