پایداری تشکل های آب بران در ایران ( موانع و محدودیت ها )

در دنیای امروز، بسیاری از دولت ها به ویژه کشورهای در حال توسعه مانند ایران دریافته اند، که عامل اصلی رویارویی با بحران آب در بخش کشاورزی از ناتوانی آنها در بخش مدیریت همه جانبه شبکه های آبیاری و نادیده انگاشتن بهره برداران در عرصه مدیریت آب نشات گرفته است. از این رو واگذاری نقش فعال به مردم، ایجاد و تقویت تشکل های آب بران در خصوص مدیریت آب از ارکان اساسی برای رسیدن به توسعه پایدار در این بخش محسوب می شود. یکی از ایراداتی که همواره به اینگونه تشکل ها می توان وارد نمود، این است که علیرغم تاکید بر افزایش تعداد و توسعه کمی آنها، آنچنان که باید و شاید در امر ارتقاء کیفیت و ثبات تشکل ها اقدامی صورت نگرفته است. همین اغماض، نیاز به تامل در مورد بررسی نقاط ضعف و محدودیت های ساختاری و بازنگری قوانین تشکل های آببران را ضروری می سازد. به همین منظور، این نوشتار به بررسی موانع موجود به روش کیفی و مبتنی بر تجربه، مشاهده مشارکتی و مصاحبه های عمیق در فرایند صورت گرفته از بررسی ها و مطالعات انجام شده توسط مهندسین مشاور پورآب طی پروژه های ایجاد و ساماندهی تشکل های مردمی در زمینه ی منابع آب در مناطق مختلف کشور، که طی سال های اخیر در قالب پروژه های واگذار شده از سوی وزارت نیرو به این مشاور محول گردید، پرداخته است. بررسی ها و تجارب به دست آمده نشان می دهد، آنچه که تا کنون باعث شکست و ناکامی تشکل های آب بران شده است، وجود برخی موانع در ابعاد اجتماعی، فرهنگی و ساختاری- قانونی است که از پایداری این نوع از تشکل ها در دراز مدت ممانعت نموده و موجب می گردد که تشکل ها چندی پس از تشکیل و قبل از رسیدن به قوام و پایداری لازم منحل و یا نوعاً منفعل گردند. لذا در این نوشتار به شناسایی این موانع پرداخته و سپس با ارائه راهکارهای مرتبط به تعدیل و کاهش این محدودیت ها پرداخته شده است.

Keywords:

تشکل آب بران , پایداری , موانع و راهکارها