زرین فخار - استادیار باستان شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر
پویا طالب نیا - دانشجوی دکتری باستان شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر

حمام های متعددی در نقاط مختلف ایران بجای مانده که تعدادی از حمام ها عمومی بوده و برای استفادهعموم مردم و برخی در داخل عمارت های قدیمی جهت استفاده شخصی ساخته شده اند. در تزئینات حمامهای قدیمی ایران همواره آرایه های تزئینی و نقوش بکار رفته در این تزینات مورد توجه هنرمندان ومعماران قرار گرفته و باعث خلق آثار زیبایی شده است. هنرمندان در این بناها با توجه به کاربرد این سازهبیشتر سعی در ایجاد نقوش اساطیری و عرفانی داشته اند و فضای حمام را تبدیل به محلی نموده اند کهعلاوه بر نظافت جسم، روح نیز در آن به آرامش برسد. یکی از مهمترن عناصر تزئینی در حمام های ایرانیتزئینات کاشی کاری می باشد. در شهر سنندج تعداد زیادی حمام عمومی و خصوصی قدیمی وجود دارد کهدر چهار حمام این شهر آثار تزئینات کاشی کاری بجای مانده است. از جمله آنها می توان به عمارت آصف،عمارت شیخ الاسلام و عمارت مشیر دیوان اشاره نمود. همچنین حمام خان که در آن آرایه های تزئینیمتفاوتی به چشم می خورد نشان از جایگاه و اهمیت قابل توجه این بنا دارد. این حمام یکی از معدود حمامهای کردستان است که درارای تزئینات ویژه ی کاشی کاری می باشد. مقاله حاضر به بررسی و معرفی کاشیهای بکار رفته در این حمام های پرداخته شده تا علاوه بر مشخصات فنی این کاشی ها، جایگاه آنها درتزئینات این حمام ها از نظر زیبائی شناختی مشخص گردد.

سنندج، حمام های قدیمی، تزئینات معماری، کاشی کاری