همایون مقیمی - عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور

در این مقاله شاخص کیفی آب زیرزمینی دشت قائم شهر - جویبار مورد مطالعه قرار گرفته است. در این بررسی از آمار پارامترهای شیمیایی ۱۹ چاه بهره برداری برای مدت چهار سال از ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۴ بصورت دو دوره میانگین حداقل و حداکثر سطح ایستایی استفاده شده است. پارامترها با استانداردهای WHO، موسسه استاندارد صنعتی ایران و وزارت نیرو مقایسه و شاخص های کیفی محاسبه شده است. در حداکثر سطح ایستابی ۳۱/۵٪ سطح دشت را آب با کیفیت خوب و بقیه با کیفیت ضعیف پوشیده شده است. در حداقل سطح ایستابی ۲۱٪ آب با کیفیت خوب، ۷۳٪ با کیفیت ضعیف و ۵/۲٪ با کیفیت بسیار ضعیف مشخص شده است. در این راستا با تحلیل عاملی در هر دو دوره سه عامل بیشترین تاثیر را در کیفیت آب داشته است. در حداقل سطح ایستابی عامل اول و دوم (۸۰/۲ ) تقریبا به یک اندازه شاخص کیفی را تحت تاثیر قرار داده اند و در عامل سوم (۷/۵۲٪) فقط نیترات و PH موثر بوده است. در حداکثر سطح ایستابی تنها عامل اول با درصد واریانس ۶۹/۷۹٪ بیشترین تاثیر را در شاخص کیفی داشته است. با توجه به مطالعه صورت گرفته عامل طبیعی (سازندهای زمین شناسی، نفوذ اب شور دریا و نشت از سازندهای شور فسیلی) و عامل فعالیت های انسانی (استفاده از کودهای شیمیایی مانند کودهای از ته، سولفاته و فسفاته و اختلاط فاضلابهای شهری و روستایی) نقش اصلی را در کاهش شاخص کیفی آب زیرزمینی محدوده مطالعاتی داشته اند. شاخص کیفی آب یکی از روشهای نوین است که نیاز به بررسی دقیق دارد. لازم است محققین با توجه به شرایط محدوده مطالعاتی از روشهای موجود استفاده کنند و یاروشهای جدیدی را ابداع و با محدوده مطالعاتی تطبیق دهند.

روش سازمان بهداشت جهانی، تحلیل عاملی، نقشه هم شاخص ،(WQI) شاخص کیفی آب زیرزمینی