سعید پوراسداله - دانش آموخته کارشناسی ارشد رشته زمین شناسی مهندسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
مهتاب زربخش نیا - دانش آموخته کارشناسی ارشد رشته محیط زیست گرایش تنوع زیستی و زیستگاه ها دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات اهواز
ضیاء الدین شعاعی - دانشیار و عضو هیات علمی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری استان تهران
محسن شریعت جعفری - استادیار و عضو هیات علمی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیز داری استان تهران

بررسی ها و شواهد موجود، نشان دهنده چندین بار تغییر مسیر سفیدرود بر روی دلتای آن میباشد، که منجر به تغییرات مکرر خط ساحلی دریای کاسپین در ناحیه مصب سفیدرود نیز شده است. برای تغییر مسیر سفیدرود الگوها و دلایل مختلفی عنوان شده است. در این تحقیق با استفاده از تصاویر ماهوارهای متعدد به صورت سری زمانی و تکنیکهای سنجش از دور تغییرات مسیر سفیدرود از سال ۱۳۵۱ تا ۱۳۹۵ آشکار شد. با مقایسه تغییر مسیر سفیدرود بر روی دلتا، مصب و خط ساحلی آن، مشخص شد که الگوی تغییر مسیر سفیدرود در این دوره کاملا به سمت شرق بوده است در حالیکه تغییرات خط ساحلی در ناحیه مصب دو الگوی متفاوت را نشان می دهد. این بررسی نشان می دهد تغییر مسیر سفیدرود در بازه زمانی فوق به دوره اول: ۱۳۵۱-۱۳۶۹ و دوره دوم: ۱۳۶۹-۱۳۹۵ قابل تفکیک است. در دوره اول: ۱مصب سفیدرود کمتر از ۵ درجه به سمت شرق تغییر مکان داده است، ۲- تغییر مسیر سفیدرود در محدوده کیاشهر و پارک ملی بوجاق بوده است، ۳- تغییرات خط ساحلی بیشتر در ناحیه شرق مصب رخداده است. در حالیکه در دوره دوم: ۱- تغییر مسیر سفیدرود در محدوده حد فاصل کیاشهر و پارک ملی بوجاق تا دریای کاسپین رخداده است، ۲- سفیدرود بعد از کیاشهر، ۴۵ درجه به سمت شرق تغییر مسیر داده است، ۳- تغییرات خط ساحلی در ناحیه غرب مصب رخداده است. بر اساسی یافته های این تحقیق تغییر مسیر سفیدرود بیش از هر عاملی به دبی رسوبی سفیدرود بستگی دارد به طوریکه هر زمان دبی رسوبی برای چند سال پیاپی بالا باشد سفیدرود به سرعت تغییر مسیر می دهد. دبی رسوبی بالا خصوصا پس از زلزله سال ۱۳۶۹ منجیل علی رغم کاهش دبی جریان سبب رسوبگذاری، تغییر و تکامل سریع تر دلتا در ناحیه پارک ملی بوجاق (شمال غربی کیاشهر) و جابجایی سفیدرود، مصب آن و تغییر خط ساحلی شده است.

تغییر مسیر، دلتای سفیدرود، سنجش از دور، تصاویر ماهواره ای، خط ساحلی، دبی رسوبی