مرتضی فتحی - دانشکده مهندسی مکانیک دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی
رضا محسنی
محمد عاشوری
سید حسین ساداتی

در این مقاله، یک روش نرم افزاری جدید برای تولید و پخش صدای سه بعدی از طریق هدفون در سیستم های واقعیت مجازی مانند CAVE، ارائه شده است. برنامه در نرم افزار MATLAB نوشته شده و به فرم GUI (واسطه گرافیکی برای کاربران) تنظیم گردیده است. مدلسازی تابع HRTF با استفاده از شبکه عصبی استاتیکی MLP به یک لایه مخفی و روش آموزش پس انتشار خطا انجام گرفته که از این تابع برای تولید صدا در دو حالت پلادرنگ و غیر بلادرنگ استفاده شده است. ورودی به این شبکه زوایای سمت و شیب منبع صدا نسبت به شنونده و خروجی آن، پاسخهای ایمپالس متناهی در 4/5ms، برای ترکیب زوایای ورودی مورد نظر می باشد. در انتها، چند صدا با استفاده از چند روش ارائه شده تولید شده و نتایج با روش معمول نرم افزاری (استفاده مستقیم از بانک اطلاعاتی) مقایسه گردیده است. صداهای تولید شده با این روش جدید، پیوستگی و طبیعی بودن بیشتری را از خود نشان می دادند. همچنین این صداهای تولیدی در مقایسه با روش های سخت افزاری، تنها یک کاهش بسیار جزئی در کیفیت صدا را نشان می دهند. ولی هزینه بسیار پایین آن، می تواند توجیه کننده استفاده از آن بجای بکارگیری دستگاه های گران قیمت باشد.

واقعیت مجازی، شبکه عصبی، صدای سه بعدی، تابع تبدیل سر (HRTF)