زیبا خوشبخت - کارشناس ارشد تاریخ علم،
رضا کوهکن - استادیار موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه،

این مقاله به معرفی یک رسالهٔ مهم ریاضی-فلسفی از ابوسعید سجزی - ریاضیدان برجستهٔ ایرانی در قرن چهارم هجری، متولد سیستان - با عنوان رساله النصر بنی عبدالله تحی / ن / لاشکال کلها من الدائری، اختصاص دارد. رشدی راشد، مصحح این رساله در سال ۲۰۰۴، اهمیت فلسفی آن را تقریباً نادیده گرفته است و به تحلیل تاریخی و بیان امروزی قضایای مطرح شده در رساله اکتفا کرده است. ما دراین مقاله می کوشیم تا اهمیت فلسفی این رساله را با نشاندن آن در بستر فکری - فلسفی آن عصر، نشان دهیم. و در این راستا، سیر تحویل قضیه اولیه، به قضایای دیگر و نیز فرآیند اثبات دعوی مدنظر مؤلف را دنبال می کنیم. به اعتقاد ما این رساله، رسالهای منحصر بفرد و پراهمیت، در تبیین ریاضی اهمیت دایره و نیز دراتمیسم هندسی است.

دایره، سجزی، ریاضیات و فلسفه، اتمیسم هندسی، تاریخ ریاضیات در ایران