علیرضا جهانگیری
علی پورقصاب امیری
حسین نعمتی - کارشناس ارشد رشته حقوق تجارت بین الملل
مهری پورعباس - کارشناس ارشد رشته حقوق تجارت بین المللی

از زمان حفر اولین چاه نفت در سال 1859 در ایالت پنسیلوانیای آمریکا روند استفاده از این ماده در تاریخ بشر دگرگون گردیده است. در دوران باستان و در برخی تمدن های کهن ، نفت به عنوان منبع روشنایی و یا سلاح استفاده می شده است. اما استفاده صنعتی از آن در قرن نوزدهم شروع گردید . اهمیت منابع نفت و گاز به حدی است که میتوان این منابع را موتور محرکه اقتصاد جهان ، سیاست بین الملل و صنعت جهانی دانست. از زمان آغاز تولید تجاری نفت و گاز به تدریج شاهد شکل گیری قواعد حقوقی مرتبط با آن در جهان بوده ایم . ماد ام که ذخایر نفت و گاز در محدود ه مرزهای ملی دولت ها قرار داشته باشد ، دولت ها به عنوان رکن رکین تنظیم و اجرای قواعد حقوقی ، د ارای حاکمیت بلامنازع بوده و مبادرت به ایجاد ساز و کار های حقوقی در زمینه ۶ اکتشاف، بهره برد اری و توسعهمیدان ها نفت و گازی خود می نماید . ولی اگر این میدان ها در محدود ه مرزهای دو دولت قرار بگیرد باعث به وجود آمدن مناقشات سیاسی و حقوقی دیگری می شود . زیرا هر یک از دولت ها خواستار استفاده بیشتر از منابع این میدان ها مشترک میباشند تا گوی سبقت را در به دست آوردن تولید بیشتر از دولت متقابل بر بایند. در حقوق بین الملل اصلی حقوقی حاکمه د ولت ها بر منابع طبیعی واقع در فلات قاره را به رسمیت شناخته است اما در خصوص منابع طبیعی مشترک بین دو یا چند دولت، خلا حقوقی قابل توجهی وجود دارد. کشور ایران با د اشتن ۲۸ میدان مشترک نفت و گازی بزرگ و تعداد بی شماری میدان ها نفت و گازی کوچک، سهم بزرگی در به وجود آمدن عرف یا قواعد بین المللی دارد . اما متاسفانه نه تنها به این مهم

میدان هامشترک، نفت وو گاز، کشورایران، حقوق بین الملل عمومی