محمد فرتوت عنایت - کارشناس اداره هواشناسی سینوپتیک شهرستان سراوان - 2
هادی داور - کارشناس اداره هواشناسی سینوپتیک شهرستان زابل
غلامحسین عابدی - رئیس اداره هواشناسی سینوپتیک شهرستان زابل -

باد و گردوغبار از عناصر و پدیدههای آب و هوایی با همبستگی بسیار زیاد نسبت به هم هستند که ویژگیهای آنها درایستگاههای سینوپتیکی سراسر دنیا اندازهگیری و ثبت میشود. پدیده محیطی باد براثر آرایش الگوهای فشاری لایههای جو و موقعیت توپوگرافی هر منطقه تشکیل و متناسب با پتانسیل فرسایش خاک در اراضی خشک و فقیر از پوششگیاهی، سبب تشکیل، حرکت، و انتشار گردوغبار در هوا میشود. موقعیت جغرافیایی و کم ارتفاع دشت سیستان از سطح دریا و ارتفاعات پیرامونی آن به همراه آرایش مناسب الگوهای فشاری در تابستان، سبب تشکیل بادهای محلی مداوم وشدید موسوم به 120 روزه در زابل میشود. تماس این بادها با پهنههای خشک نظیر اراضی کشاورزی، بستر رودخانهها وتالابهای بینالمللی هامون شرایط را برای تشکیل طوفانهای گردوخاک و گردوغبار در شمال استان سیستان وبلوچستان فراهم میکند.بررسی سینوپتیکی دادههای هواشناسی نشان میدهد که اگرچه قدرت وزش باد فاکتور اصلی تشکیل تودههای گردوغباراست اما همبستگی قابلتوجهی با تعداد روزهای همراه با گردوغبار در زابل ندارد. مقاله حاضر سعی دارد تا ضمن اثبات این موضوع، با تحلیل سینوپتیکی دادههای بلندمدت ایستگاه هواشناسی زابل و بررسی تصاویر دورسنجی، تأثیر خشک شدن تالاب بینالمللی هامون بر تعداد روزهای همراه با گردوغبار در این شهرستان را نیز بررسی کند.

هواشناسی، گردوغبار، تالاب هامون، زابل، خشکسالی