روح الله آتش پنجه - کارشناس ارشد عمران، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات هرمزگان، ایران
فرشاد دست داده - دانشجوی کارشناسی معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بهبهان، ایران
حسین پورکاسب - دانشجوی کارشناسی معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بهبهان، ایران

تهدیدات طبیعی و غیرطبیعی مثل زلزله، سیل، آلودگی هوا، جنگ و تروریسم همواره دامنگیر کشورها بوده است. برخی از تهدیدات منجر به بروز بحران هایی می شوند که تأثیرات تضعیفی بر امنیت یک کشور داشته و کشورها نیازمند مدیریت بحران هستند. اقدامات پدافند غیرعامل که سبب کاهش آسیب پذیری ها و افزایش پایداری و تداوم فعالیت سامانه های کشور، در بحران می گردد، در مدیریت بحران به عنوان ابزاری برای مقابله با بحران ها (ناشی از تهدیدات) مطرح است. تجربیات تاریخ بشری در بحران ها، شواهدی هستند که اهمیت حیاتی پدافند غیرعامل را ثابت می نماید. به کارگیری اقدامات پدافند غیرعامل، موجب ادامه حیات نیروی انسانی به عنوان عنصر اصلی مدیریت بحران می شود ممکن است همه اصول پدافند غیرعامل، مثل فریب، پوشش و ... در بحران ناشی از تهدیدات طبیعی کاربرد نداشته باشد، ولی اقدامات پدافند غیرعامل مثل مکان یابی صحیح اولیه، مقاوم سازی و ایجاد استحکامات می تواند ضمن صرفه جویی کلان اقتصادی، در حفظ تأسیسات، تجهیزات، اسناد و مدارک، و همچنین کاهش خسارت به مراکز حیاتی، حساس و مهم اقتصادی، سیاسی، نظامی و ارتباطی، ادامه فعالیت را در شرایط بحران ممکن سازد. با توجه به این که اقدامات پدافند غیرعامل در مدیریت بحران برای مقابله با تهدیدات (طبیعی و غیرطبیعی) دارای اهمیت بوده و تأثیرگذار است، این مقاله تلاش دارد با بررسی این موضوع به این سوال بپردازد که اقدامات پدافند غیرعامل در مدیریت بحران (قبل، حین و بعد از بحران) در برابر تهدیدات چیست. در این مقاله برای پاسخ به این سوال ابتدا به مقوله تهدیدات طبیعی و غیرطبیعی، بحران و مدیریت بحران اشاره مختصر شده، سپس اقدامات پدافند غیرعامل در مدیریت بحران در چرخه آمادگی قبل از بحران (پیشگیری)، حین بحران (هشدار) و پس از بحران (بهسازی) بیان شده اند.

تهدید، بحران، پدافند غیرعامل، مدیریت بحران