فرشاد شهریاری - دانشجوی کارشناسی ارشد، بخش گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان
سونیا عقیقی - استادیار، - پژوهشکده باغبانی، دانشگاه شهید باهنر کرمان
غلامحسین شهیدی بنجار - استاد تمام، بخش گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر - کرمان

قارچ Fusarium oxysporum f.sp. cumini از مهمترین عوامل بیمارگر خاکزاد است که با ایجاد پژمردگی در گیاه زیرهسبز (Cuminum cyminum) باعث کاهش عملکرد قابل توجهی می گردد. در این مطالعه، آزمون اثبات بیماریزایی با موفقیت انجام شد.سپس 45 جدایه اکتینومیست از خاک منطقه ریزوسفر گیاه زیره سبز از شهر ماهان استان کرمان جدا گردید. به منظور ارزیابی توان بازدارندگی فوزاریوم، جدایه ها در آزمون کشت متقابل مورد بررسی قرار گرفتند. سه جدایه S41 ، S17 و S42 بهترین عملکرد را درمهار از رشد بیمارگر در شرایط آزمایشگاهی از خود نشان دادند. همچنین نتایج حاصل از آزمون های هیدرولیز سیترات، نشاسته، ژلاتین،و تولید آنزیم های کاتالاز، پروتئاز و کیتین از نشان داد که هر 3 جدایه قادر به هیدرولیز سیترات، نشاسته و ژلاتین بوده و دارای فعالیت آنزیمی کاتالاز، پروتئاز و کیتیناز بودند. جدایه S42 بالاترین فعالیت آنزیمی را بروز داد و هر 3 جدایه مزبور تحت بررسی آزمایشات گلخانه ای قرار دارند. این مقاله، اولین تحقیق انجام شده در زمینه غربالگری اکتینوباکتریهای ریزوسفر زیره سبز علیه بیماری پژمردگی فوزاریومیمی باشد. هدف نهایی، تولید کود زیستی به منظور بهبود رشد گیاه زیره سبز و ارتقای تحمل گیاه نسبت به قارچ فوزاریوم در شرایط اقلیمی استان کرمان می باشد.

زیره سبز، Fusarium oxysporum f.sp. Cumini، اکتینومیست