کاربرد GIS در مطالعه تکتونیک فعال سپیدان فارس

اکتیو تکتونیک عمدتا بر سیستمهای رودخانهای تاثیر گذاشته و همچنین عوارض مورفوتکتونیکی را در محدوده مطالعاتی (اردکان – چشمه سفید) , کدیان , فهلیان و سر انجیلک تحت تاثیر قرار داده است. این منطقه در امتداد کمربند چین خورده ساده زاگرس واقع شده و دارای جهت گیری شمال باختری جنوب خاوری می باشد که در زمان کرتاسه پسین آغاز و در طول میوسن پیشین به خاطر برخورد صفحات عربی و اوراسیا تقویت شده است. برای بررسی فعالیت تکتونیکی منطقه، شاخص های ژئومورفیک شامل شاخص شیب رودخانه (SL)، عدم تقارن حوضه زهکشی (AF)، ارتفاع سنجی (HI)، نسبت پهنای کف دره به ارتفاع دره (VF)، و شکل حوضه ی زهکشی (BS) بررسی شد. این شاخصها با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) با هم ترکیب شد و شاخص دیگری به نام شاخص فعالیت تکتونیکی (Iat) را بوجود آورد که وقوع بالا آمدگیهای مختلف را در گذشته ی زمین شناسی، نشان می دهد. این شاخص ترکیبی از پنج شاخص مذکور می باشد که عملکرد کلی فعالیت تکتونیکی منطقه را نشان می دهد و با توجه به آن می توان وضعیت تکتونیکی منطقه را بررسی کرد. فعالیت های تکتونیکی منطقه مورد مطالعه توسط مقدار زیادی از شاخصهای ژئومورفیک ناشی ازنقشه های مدلهای ارتفاع رقومی (DEM) و خطوط حوضه های زهکشی و آبیاری با استفاده ازسامانه اطلاعات جغرافیایی بررسی شده است. از لحاظ تکتونیکی، منطقه مورد مطالعه به سه گروه تقسیم می شود: بخش اول (فعالیت تکتونیکی بسیار زیاد)؛ بخش دوم (فعالیت تکتونیکی زیاد) و بخش سوم (فعالیت متوسط). این نتایج در راستای مشاهدات صحرایی و زمینشناسی حاصل شدهاند. در این ناحیه تأثیر آب و هوای محلی که باعث عدم تقارن در منطقه می شود، وجود ندارد. پس اینطور به نظر می آید که عامل مهم کنترل مهاجرت جریان، می تواند تکتونیک محسوب شود مقادیر شاخصهای ژئومورفیک به دست آمده ناشی از مطالعه یمنطقه، با تقسیم شدن منطقه به ۵۵ زیرحوضه می باشد که در هر زیرحوضه مقادیر با هم متفاوت اند. نتایج بدست آمده با مشاهدات میدانی و صحرایی سازگار می باشد.

Keywords:

GIS , حوضه زهکشی , سیستم رودخانه ای , مورفوتکتونیک , تکتونیک فعال