پتروژنز سنگ های ولکانیکی نئوژن منطقه آیسک (جنوب شرق فردوس)

سنگ های آتشفشانی مورد مطالعه در جنوب شرق شهر فردوس و در بخش شمالی بلوک لوت قرار دارد که در دو گروه گدازه های آندزیتی و ایگنمبریتی قرار گرفته است. سنگ های آندزیتی دارای درشت بلورهای پلاژیوکلاز،کلینوپیروکسن و ارتوپیروکسن هستند و کانی های آبدار بیوتیت و هور رنبلند در آن م ه نمی شود، در حالی که ایگنمبریت ها دارای پلاژیوکلاز، بیوتیت و هورنبلند هستند. وجود بافت غربالی، گلومروپورفیری، حواشی تحلیل یافته و منطقه بندی در پلاژیوکلازها در سنگ های آندزیتی نشانه عدم برقراری تعادل است و می تواند بیانگر آلودگی ماگمایی باشد. سنگ های آندزیتی از نوع کالکوآلکالن پتاسیم پایین تا متوسط هستند ولی ایگنمبریت ها پتاسیم بالایی دارند. غنی شدگی عناصر لیتوفیل بزرگ یون و عناصر نادر خاکی سبک نسبت به عناصر نادر خاکی سنگین و عناصر با شدت میدان بالا همراه با داده های ژئوشیمی از جمله نسبت بالای Th/Taو Ba/La و Ba/Zr و میزان پایین Hf/Sm و نمودارهای تمایز کننده محیط تکتونیکی حاکی از آن است که سنگ های آتشفشانی مورد مطالعه، همانند بسیاری از ولکانیک های ترشیری بلوک لوت، مرتبط با فرورانش حواشی فعال قاره است. ویژگی های ژئوشیمیایی همراه با مدل سازی های انجام گرفته، بیانگر آن است که ماگمای اولیه تشکیل دهنده سنگ های منطقه ناشی از ذوب بخشی ٥ تا ١٠ درصدی گوشته گارنت – اسپینل لزولیتی است که از عمق 65-60 کیلومتری نشات گرفته است و می توان آن را یک مکانیسم کمپلکس دانست که تحت تاثیر رسوبات پوسته اقیانوسی و آلایش پوسته ای قرار گرفته و حین صعود به قسمت های فوقانی پوسته، تبلور تفریقی حاصل نمود است.