محمد امین گله بچه - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد زاهدان
زینب سادات قریشی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد زاهدان

حس مکان، نقطه تلاقی عناصر کالبدی، فعالیتها و مفاهیم ذهنی نسبت به مکان است. این حس موجب تبدیل فضا به مکانی با ویژگیهای حسی و رفتاری خاص برای افراد می شود و به ارتقای هویت مکانی می انجامد و این هویت مکانی،بازشناسی و ارتقای هویت شخص را به دنبال دارد.بناهای خاطره انگیز تاریخی با ابعاد مختلف معنایی، کارکردی و کالبدی می تواند نقش مهمی در ارتقای کیفی فضاهای شهرهای امروز ایفا کند. لذا با توجه به اهمیت حس مکان در ارتقای کیفیت محیط، این تحقیق ضمن بررسی مفهوم حس مکان و ابعاد آن، با تبیین شاخص های حس مکان، نقش دلبستگی به مکان را در ایجاد مطلوبیت و هویت پذیری از بناهای خاطره انگیز تاریخی بررسی میکند.اساس این مقاله متکی بر یافته های تحقیقی در مورد آزمون حس مکان در ارتباط با یکی از بناهای مهم واقع در شهر زاهدان، به نام ساختمان قدیم دادگستری )در حال حاضر دانشگاه علمی کاربردی میراث فرهنگی صنایع دستی و -گردشگری( می باشد . پژوهش مذکور با روش مطالعه نمونه موردی و مطالعات میدانی و تهیه پرسشنامه از شهروندان زاهدانی و بازدیدکنندگان از بنای مذکور و تحلیل آن با استفاده از آمارهای توصیفی و استنباطی انجام شده است.این پژوهش استدلال می کند بین حس مکان و هویت پذیری ، رابطه مستقیم وجود دارد که این امر میتواند در طراحیبناهای شهری مورد توجه قرار گیرد. در بین عوامل مهم دلبستگی به بنای مذکور از جمله می توان به وجود معماری فاخر آن در شهر، امکان دسترسی مناسب به بنا، وجود عوامل و عناصر محیطی در بنا ، فضاهای تجاری و روزمره اطراف بنا ، مناظر ذهنی و عینی مناسب بنا نام برد.نتایج این تحقیق میتواند راهبرد مناسبی برای طراحی بناهای شهری مطلوب در شهرهای معاصر فراهم کند

حس مکان هویت مکانی هویت پذیری هویت بناهای خاطره انگیز تاریخی