معصومه عبدالله یپور - دانش آموخته کارشناسی ارشد اگرواکولوژی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
ناصر باقرانی - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

اقلیم مهمترین عامل موثر بر بوم نظام های کشاورزی است و بنابراین تغییر در آن میتواند سبب اثرات شگرفی بر تولید محصولات غذایی و بالطبع ایجاد دگرگونی در جوامع انسانی گردد. تغییراقلیم از طریق دگرگونی در عوامل اقلیمی بهویژه الگوی بارندگی و درجه حرارت میتواند در تغییر دامنه بوم شناختی علف های هرز در پهنه های مختلف موثر باشد. این تغییرات سبب خواهد شد تا یکسری از گونه های واقع درعرضه ای جغرافیایی پایینتر به دلیل بالاتر رفتن دما از حد تحملشان به سمت عرضهای جغرافیایی بالا انتقال یابند یا برخی گونههای حساس به سرما بتوانند درعرضه ای جغرافیایی که قبلا نمی توانستند به حیات ادامه دهند، گسترش یابند. همچنین حتی اگر در مورد علف های هرز انتقال مکانی هم صورت نگیرد، اما تولید وزن خشک و سطح برگ بیشتر در این گیاهان توان رقابتی آنها را به شکل قابلتوجهی افزایش خواهد داد . هنگامی که گونه های رقیب دارای مسیرهای فتوسنتزی مختلف باشند، افزایش فتوسنتز به دلیل افزایش غلظت دیاکسیدکربن افزایش کارآیی مصرف آب، پیروزی در رقابت برای جذب و مصرف عناصرغذایی بهدلیل بالابودن کارآیی مصرف ازت، افزایش تراکم پذیری گیاه و بهبود عملکرد کوانتومی گیاه، راهکارهایی است که از طریق آنها ویژگی های رقابتی در گیاهان در شرایط تغییر اقلیم بهبود مییابد. از سوی دیگر، هنگامی که گونه های رقیب دارای مسیرهای فتوسنتزی مشابه هم باشند از آنجایی که جمعیت علف های هرز دارای تنوع ژنتیکی بیشتری بوده و کارآیی استفاده از منابع و عناصرغذایی نیز در علف های هرز بیشتر از گیاهان زراعی است، به نظر میرسد در شرایط اقلیمی تغییر یافته به جایگاه رقابتی قدرتمندتری نسبت به گیاهان زراعی رقیب خود دست یابند.

تغییراقلیم، دی اکسیدکربن، علفهایهرز