معصومه اسمعیلی ده خواجه - کارشناسی ارشد ادبیات فارسی عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی – واحد میبد

در سرزمین ما از دیر باز ، گرایش های مردانه بر تفکر و نگرش های زنانه سایه انداخته بود به طوری که شرایطی را بوجود آورد که زنان را از زن ماندن در عرصه های هنری بویژه نویسندگی محروم ساخت وشاعران زن به طور ناخود آگاه و متأثر از این رویکرد از نشان دادن احساسات زنانه خویش ر این بخش از هنر خودداری می نمودند. بعد از انقلاب مشروطیت زنان پس از قرن ها درماندگی حق فکری و ادبی خود را به دست آوردند و توانستند به عنوان انسان هایی با هویت زنانه احساسات قلبی ، عواطف و دریافت های درونی خود را از دنیای مردانه پیرامون خود بیان نمایند ، دوره ای که سبب گردید زنان به آرامی در عرصه ادبیات شروع به فعالیت های ادبی و هنری نمایند و از انزوای تاریخی خود خارج گردند. هر چند در کناراین اتفاق، توجه به تحولاتی که در این دوره بوجود آمد ، همانند: آموزشآزادی و حضور زنان در فعالیتهای اجتماعی به صورت جدی ، در تسریع این روند هنری بی تأثیر نبود و سبب گردید یکی از مناقشه برانگیز ترین مسائل روزگار رقم خورد. در این میان سیمین دانشور به عنوان بانوی پیشکسوت در داستان نویسی با الهام از مضامین اجنماعی موجود و روزگار زنان ، در آن برهه از تاریخ اجتماعی ایران ، با استفاده از نوع ادبی داستان کوتاه و رمان ، به طرح مباحثی همچون فقر ،جهل ،مرد سالاری، خرافات ، مذهب و....که در آن روزگار جزء لاینفکزندگی اکثر زنان بود پرداخت و این گونه توانست به عنوان اولین بانوی داستان نویسایرانی ، تاحدودی محرومیت حقیقی و اجتماعی زنان را بیان نماید . در این مقاله پس از بررسی تقابل جایگاه زن ایرانی به عنوان یک نویسنده در مقابل دنیای مردانه و زن ستیز ادبیات ایران ، به تحلیل جایگاه نویسندگی خانم «دانشور» و عقاید ایشان به عنوان یک زن تحصیل کرده نویسند که به لحاظ اجتماعی از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده است پرداخته و برای اثبات دستاوردهای داستان نویسی این بانو تنها به تحلیل دو داستان «شهری چون بهشت» و «سرگذشت کوچه» به عنوان شاهد مثال پرداخته ایم . این مقاله از جهت روش گرد آوری اطلاعات کتابخانه ای است ولی از جهت ماهیت در این دو داستان تفسیری است.

نویسنده ، مرد سالاری ، زن ستیزی ، جنسیت و واقعیات اجتماعی