محمد حسین ایمانی خوشخو - عضو هیئت علمی و دانشیار دانشگاه علم و فرهنگ
مهدیه صباغ پور - دانشجوی دکترای مدیریت گردشگری دانشگاه علم و فرهنگ
سعید شفیعا - دانشجوی دکترای مدیریت گردشگری دانشگاه علم و فرهنگ

با نگاهی گذرا به خلقت انسان، دو بعد مادی و معنوی بعنوان اجزاء لاینفک وجود بشری شناخته می شوند. در حالی که فعالیت های روزانه ی جامعه ی مدرن، بیشتر در قالب مادیات و تغییرات فیزیکی محصور شده و انسان را دچار روزمرگی کرده اند، گردشگری که دارای نظامی از ارزش ها و معناست، آدمی را در درک مفاهیم و ترمیم کاستی های زندگی روزانه یاری می دهد. لذا گردشگری به عنوان یک نظام معنا در دهه های اخیر پناهگاهی برای فرار از خستگی های جسمی گردشگران و منفعت طلبی ذینفعان شده است، چنانکه ارزش معنایی این پدیده به ترکیبی از عناصر و پدیده های قابل لمس و تجربه تقلیل یافته است. گرایش بیش از پیش گردشگران مدرن به کنجکاوی و درک مفاهیم جدید باعث شده تا موضوع معنویت در گردشگری در سال های اخیر توسط محققان و کنفرانس های بین المللی مورد توجه و بازبینی قرار گیرد. اقداماتی که علی رغم کاستی ها، حرکتی رو به جلو و ارزشمند تلقی می شوند. این پژوهش با هدف تببین مفهوم معنویت در گردشگری به ساخت مدل مفهومی قابل استفاده در این حیطه پرداخته است. روش این مطالعه از نوع کیفی است که با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و مصاحبه با خبرگان، منجر به یافتن مبانی گردید که با استفاده از تحلیل های ذهنی به استخراج مدل مفهومی تحقیق منتهی شد. رسیدن به تعالی، معنا و درک متقابل به عنوان ابعاد اصلی این مفهوم شناسایی شد که از جنبه های اجتماعی، فردی، طبیعی، فراطبیعی و.. مورد بررسی قرار گرفته. معنویت در گردشگری می تواند در تمامی انواع گردشگری بروز یابد و صرفا معطوف به گردشگری مذهبی نیست. جای توجه دارد مطالعات فارسی زبان موضوع معنویت را به مذهب و برخی دیگر از مطالعات موضوع را به مباحث سلامتی، آرامش جسم، روش های ایجاد تمرکز و مذاهب در مقاصد گردشگری تقلیل داده اند. موضوع معنویت در گردشگری بیشتر به عنوان ابزاری برای ایجاد بازارهای جدید نگاه شده است که به نظر می رسد تعریف آن به عنوان یک هدف، اقدامی پذیرفته شده است، زیرا معنویت می تواند در کلیه ی سطوح زندگی انسان تاثیرات فیزیکی و روانی به همراه داشته باشد. لذا در ادامه پس از مقدمه و روش تحقیق بررسی مفهوم معنویت از دید مطالعات گردشگری مورد توجه قرار گرفته و پس از پیشنهاد مدل مفهومی به نتیجه گیری می رسد.

معنویت، معنویت در گردشگری، گردشگری، مفهوم سازی، مفهوم معنویت