زهره اویسی کیخا - استادیار گروه معماری دانشکده هنر، دانشگاه زابل
حسینعلی کاوش - استادیار گروه باستانشناسی دانشکده هنردانشگاه زابل

پژوهش ها و مطالعات علمی اندکی در خصوص معماری گذشته سیستان صورت گرفته است و این بررسی ها بیشتر توسط مامورین ، جهانگردان و باستان شناسان خارجی که با اهدافخاصی به منطقه آمده بودند، انجام شده است ، با این همه در خلال مطالعه صورت گرفته توسط نگارندگان بر روی این معماری، آشکار گردید که معماری سیستان در قبل وبعد از اسلام از یک گٌسست وآشفتگی ساختاری برخوردار است ، بطوری که معماری قبل از اسلام شهر سوخته ، دهانه غلامان و کوه خواجه ازشکوه وعظمت زیادی برخوردار بوده به گونه ای که پس از گذشت چند هزار سال از عمر این بناها باز هم همچنان استوار می درخشند، اما از شکوه معماری اسلامی سیستان فقط چند قلعه باقی مانده است که در اثر مرور زمان فرسوده و تا حدودی تخریب شده است که امروزه قلعه رستم بزرگترین یادگار باقی مانده از این دوران در منطقه حوضدار سیستان می باشد. این قلعه در روزگار آبادانی، مکانی مناسب برای زندگی افراد ساکن در آن بوده که مجهز به برج و باروعی عظیم با خندق و در داخل نیز حاکم نشین ، یخدان و فضاهای متعدد مسکونی و اصطبل از مهمترین ساختارهای آن می باشد که با روش توصیفی - تحلیلی به آن پرداخته شده است و با توجه به ساختار معماری و دقت در سفالینه های سطحی، تاریخی نسبی برای این بنای شاخص در نظر گرفته شده است .

سیستان،معماری،قلعه، حاکم نشین