حسن هاشمی زرج آباد - استادیار و عضو هیئت علمی گروه باستان شناسی دانشگاه بیرجند
مریم ظهوریان - دانشجوی دکتری تخصصی باستان شناسی دانشگاه تربیت مدرس
سامان فرزین - دانشجوی دکتری تخصصی باستان شناسی دانشگاه مازندران

یکی از راه های عمده درک برهمکنش ها و روابط فرهنگی جوامع، در دوران های مختلف تاریخی، تجزیه و تحلیل و مقایسه مواد فرهنگی با یکدیگر است . ارتباط فرهنگی منطقه بلوچستان ایران با مناطق همجوار و دیگر مناطق فرهنگی، همانندی و مشابهت آثار هنری مناطق مختلف در ادوار مشخص، بیانگر ارتباط اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی میان آن مناطق می باشد و سفال به عنوان عنصری مأنوس با هنر و زندگی روزمره میتواند بیانگر روابط و مشترکات فرهنگی میان مناطق مختلف باشد. نتایج حاصل از مقایسات تطبیقی انجام شده در بلوچستان و خراسان به وضوح ارتباط این دو منطقه را نشان می دهد، که این ارتباط فرهنگی را می توان از مشابهت فراوان سفالینه های دوران اسلامی بلوچستان با مناطقی همچون نیشابور دریافت. بطور سفال در دوران اسلامی در این دو حوزه، سفال گونه اسگرافیتو سفال غالب این دو منطقه فرهنگی است. همچنین با توجه به گونه شناختی تعدادی از نمونه ها با سفالینه های دوران اسلامی جیرفت و سیرجان ارتباط این حوزه با کرمان و همسایگان شرقی را آشکار می سازد. لازم به ذکر است که مشابهت زیادی از نمونه های اسلامی بلوچستان و خراسان با سفالینه های شهرها و مناطقی چون گرگان، مشکین تپه، ری، کاشان، بلقیس و نیز با سفالینه های کشورهایی چون امارات، سوریه، مصر، عراق، ترکیه و چین می توان دریافت که این حوزه در محدوده زمانی قرن 4 تا 9 هجری قمری نه تنها با مناطق همجوار بلکه با مناطق دور دست نیز در ارتباط بوده است. که این همسانی فرهنگی و هنری، نشان یک ارتباط گسترده بین حوزه بلوچستان با خراسان ایران و همچنین شرق ایران با مناطق دیگر می باشد.

ارتباط فرهنگی، بلوچستان، خراسان، مقایسه تطبیقی، نمونه های سفالین