فاطمه فلاحتی - عضو هیئت علمی پژوهشکده سوانح طبیعی، دانشجوی دکتری آب و هواشناسی
محمدجواد براتی - مدرس مرکز سوانح طبیعی ایران، دانشجوی دکتری آب و هواشناسی
سیدعباس جزایری - ریاست و عضو هیئت علمی پژوهشکده سوانح طبیعی

زمینه وهدف: با توجه به موضوع گرمایش جهانی ، تغییرات اقلیم یکی از معضلات چالش برانگیز در اکوسیستم های مختلف می باشد. از این روآشکارسازی و پیش بینی تغیییرات عوامل محیطی بویژه تغییر اقلیم به منظور برنامه ریزی های ملی، منطقه ای و ناحیه ای، همچنین برنامه ریزی هایدرازمدت توسعه، امری حیاتی و اجتناب ناپذیربوده و پیش بینی شرایط اقلیمی در تمام بخش های اقتصادی، هزینه را کاهش و بهره وری را افزایشخواهد داد. این تحقیق، با هدف آشکار سازی تغییرات احتمالی دمای سالانه شهر اراک انجام پذیرفته و مقادیر مربوط به دمای سالانه در ایستگاه اراکبا دوره 50 ساله (1955-2005) مورد مطالعه قرار گرفته است. روش : در این مطالعه روش تحقیق کاربردی بوده و به منظور تجزیه وتحلیل سری های زمانی و تعیین آماره های نمونه، ابتدا با استفاده از نرم افزارMintab سری زمانی رسم شده است. وجود همگنی با آزمونهای بارتلت، توالی و آزمون خودهمبستگی درجه اول و وجود روند بلندمدت با آزمون های t استیودنت، من – کندال، پارامتریک ضریب همبستگی پیرسون و ناپارامتریک اسپیرمن مطالعه شد. سپس ایستایی میانگین و واریانس با استفاده از این نرم افزار بررسی و نوع و مرتبه مدل تعیین و شناسایی گردید و در انتها با تخمین پارامترهای مدل (1) AR و نیز محاسبه مقادیر باقیمانده، با استفاده از داده های 40 سال اول برای 10 سال آینده پیش بینی انجام شده است .یافته: نتایج این مطالعه نشان می دهد که در 10 سال آینده دمای اراک با یک روند افزایشی مواجه خواهد شد. شایان ذکر است که آمار کوتاه مدتو حداکثر 5 ساله ایستگاه های مجاور، به منظور صحت سنجی مدل و روند بدست امده استفاده و مشخص گردید که پیش بینی داده ها با برازش خوبیانجام پذیرفته که همبستگی مقادیر واقعی و برازش حدود 95 درصد می باشد.نتیجه گیری: حال چنانچه برنامه ریزی های منطقه ای و آمایش سرزمین و نیز مدیریت ریسک مخاطرات محیطی در اراک، با در نظر گرفتن اینافزایش دمای پیش بینی شده انجام پذیرد از شانس موفقیت و درجه اعتبار بالاتری برخوردار خواهد بود.

تغییر اقلیم، پیش بینی تغییرات دما، آمایش سرزمین، مدیریت ریسک