علی اشرف نظری - استادیار علوم سیاسی، دانشگاه تهران (نویسنده مسئول)
علی حسن پور - کارشناس ارشد علوم سیاسی
محسن حسن پور - دانشجوی کارشناسی علوم اجتماعی دانشگاه شهید چمران اهواز

گفتمان های موجود در هر جامعه فرایندهایی را بازتولید می کنند که بر اساس آنها، این توانایی در افراد ایجاد می شود تا با به کارگیری نمادها، نشانه ها و زبان مشترک به عمل با یکدیگر بپردازند. هر گفتمان اغلب برخی انتخاب ها را به عنوان انتخاب های اشتباه، بی معنا یا غیر مناسب کنار می گذارد. در این پژوهش تلاش می شود با رویکرد مطالعات فرهنگی و بهره گیری از روش گفتمان، سیاست نام گذاری در مجموعه های طنز صدا و سیما مورد بررسی قرار گیرد. در این راستا، با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی ابتدا به جمع آوری داده ها پرداخته شده است و سپس با انتخاب پنج مجموعه طنز پخش شده از صدا و سیما به استخراج نام های مورد استفاده در این برنامه ها و نسبت آنها با نام های ملی و اسلامی پرداخته شده است. در این راستا، از مجموعه های پخش شده در سال های دهه 1380 به صورت تصادفی پنج سریال تلویزیونی، مرد هزار چهره، داراوندار، خوش نشین ها و خانه به دوش انتخاب شده، مورد بررسی قرار گرفته اند و نام هایی که در این مجموعه ها مورد استفاده قرار گرفته بود، استخراج شده است. نتایج این پژوهش در جداول فراوانی نشان می دهد علی رغم اینکه در زندگی اجتماعی همواره نام ها و نشانه های مندرج در متن گفتمان اسلامی مرکزیت دارند، در مجموعه های طنز صدا و سیما، این نام ها حداقل استفاده را دارند و در مقابل، این نام های ایرانی اند که بیشترین استفاده را داشته اند. از این رو، گفتمان معنایی حاکم در عرصه سیاست نام گذاری در برنامه های طنز صدا و سیما فرایندهایی را ایجادکره است که منجربه بازنمایی طنز گونه اسامی اغلب ایرانی و تضعیف نظام معنایی آن از طریق مطایبه بوده است.

گفتمان شالوده شکنی، نام گذاری، هویت، صدا و سیما، طنز