حمید ماجدی - دانشیار دانشکده هنر و معمارى، دانشگاه آزاد اسلامى، واحد علوم و تحقیقات تهران
مجید منصوررضایی - دانش آموخته کارشناسی ارشد طراحی و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامى
الهام منصوری - دانشجوی دکتری شهرسازی، دانشکده هنر و معمارى، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران

در مطالعه شهر ایرانی، محلات همواره یکی از قدیمی ترین و پایه ای ترین عوامل ساختاری شهرهابه شمار می رفتند که در مقام ابژه ای قابل تأمل و به دور از نگاهی نوستالژیک، از ویژگی های تکامل یافته ایبرخوردار بودند. از مصادیق این تکامل یافتگی که خود نیازمند مداقه مفصل است، می توان به وجود طیفیاز فضاهای عمومی از مشترک میان چند خانوار تا مشترک میان تمامی ساکنان محله اشاره کرد کهزمینه بسط و رونق تعاملات اجتماعی در سطوح مختلف محله را فراهم می کردند.با آغاز دوره شهرنشینی فزاینده از اوایل دهه 1340، شهر ایرانی با تغییرات معناداری در کمیت و کیفیتفضاهای عمومی خود مواجه شد. از این رو و در مقایسه با کارکرد و اهمیت این فضاها، نوشتار تلاشدارد تا روشنگری را در خصوص کارکرد فضاهای عمومی در پشتیبانی از هویت محلات شهری ایجادکند. به این منظور دو محله «نازی آباد » و «مهران » که وجوه مشترکی از منظر سال های شکل گیری و طبقهاجتماعی ساکن، و وجوه افتراقی در سازمان فضایی و کمیت و کیفیت فضاهای عمومی خود دارند، موردمطالعه تطبیقی قرار گرفتند. در تبیین چارچوب نظری پژوهش از نظرات و آرای صاحب نظرانی چونراپاپورت، رالف، کارمونا، لینچ و گل بهره گرفته شد. همچنین در انتخاب روش تحقیق، با توجه بهماهیت پژوهش که معنای خود را وام دار مجموعه عوامل چند بعدی است، از تلفیق دو روش کمی و کیفیبهره گرفته شد. نتایج پژوهش برآمده از خلال پرسشگری ها و مصاحبه های عمیق، نشان از نقش بسزایفضاهای عمومی در تولید و پشتیبانی از معیارهای برسازنده هویت در محلات شهری دارد.

فضای عمومی، محله، هویت، شهرنشینی