اسدالله مالکی گمچی - کارشناس ارشد، روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات آذربایجان غربی، گروه روانشناسی، ارومیه، ایران
علی خادمی - استادیار، گروه روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ارومیه، گروه روانشناسی، ارومیه، ایران- نویسنده مسئول

مقدمه: از مهمترین رویکردها در زمینه ی سوء مصرف مواد، تئوری حساسیت به تقویت گری با فرضیه های سیستم فعال ساز و بازداری رفتاری است که پژوهش حاضر با هدف بررسی و مقایسه تفاوت سیستم های مغزی- رفتاری در افراد وابسته به مواد و افراد بهنجار بر مبنای آن شکل گرفته است. مواد و روش ها: تحقیق حاضر از نوع علی مقایسه ای است. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه زنان و مردان معتاد 20 تا 50 ساله ساکن شهر ارومیه در آبان ماه سال 1392 در کمپ های ترک اعتیاد می باشد. 120 آزمودنی معتاد (80 نفر مرد، 40 نفر زن) و 120 آزمودنی بهنجار (80 نفر مرد، 40 نفر زن) که از نظر سن، جنس و تحصیلات با گروه معتاد شده بودند. با روش نمونه گیری نسبتی تصادفی انتخاب شدند. ابزار پژوهش، پرسشنامه کارور و وایت (1994) بوده و داده ها با استفاده از آزمون t مستقل مورد مقایسه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: یافته ها نشان داد تفاوت معنی داری در سیستم های مغزی- رفتاری افراد معتاد و غیرمعتاد وجود دارد. به طوری که سطح سیستم فعال ساز و رفتاری (BAS) در افراد معتاد بالاتر از افراد غیرمعتاد و سطح سیستم بازداری رفتاری (BIS) در افراد غیرمعتاد بالاتر از افراد معتاد است. همچنین یافته ها بیانگر آن بود که سیستم فعال ساز رفتاری در مردان فعال تر از زنان و سیستم بازداری رفتاری در زنان فعال تر از مردان بوده است. ولی در سیستم فعال ساز رفتاری در مردان و زنان معتاد تفاوت معنی داری مشاهده نشده است. نتیجه گیری: یافته ها با تئوری حساسیت به تقویت گری (1993) مبنی بر این که مصرف مواد از فعالیت بیشتر سیستم فعال ساز رفتاری ناشی می شود همسو بوده است.

سیستم های مغزی، رفتاری، سیستم فعال سازرفتاری، سیستم بازداری رفتاری، اعتیاد