شهناز دهائی - کارشناس ارشد روانشناسی بالینی گروه روانشناسی دانشگاه تهران، تهران، ایران
کمال ابوعلی

مقدمه: در این پژوهش به بررسی نقش آموزش مهارت های زندگی پرداخته شد تا میزان اثربخشی این آموزش ها در افزایش رضایت مندی شغلی، سلامت عمومی و کاهش تنیدگی شغلی در کارکنان ناجا تعیین شود. موضوع اصلی این پژوهش سنجش میزان اثربخشی آموزش مهارت های زندگی در کارکنان نظامی می باشد. هدف اصلی این پژوهش کاربردی سازی آموزش مهارت های زندگی و دستیابی به روش هایی دارای اثرات مثبت است و ایجاد الگویی عملی که راهگشای مداخلاتی از این قبیل در سطح نظامیان قرار گیرد. مواد و روش ها: جامعه آماری این پژوهش شامل 90 نفر از کارکنان فرماندهی انتظامی تهران بزرگ (قاتب) است که به صورت نمونه گیری خوشه ای و به صورت تصادفی در سه گروه عملیاتی (n=32) ستادی (n=28) و گروه گواه (n=30) قرار گرفتند. برای رسیدن به این هدف، پرسشنامه تنیدگی شغلی اسیپو، پرسشنامه سلامت عمومی (GHQ) و پرسشنامه رضایت شغلی (JDI) مورد استفاده قرار گرفت و متغیر مستقل، یعنی آموزش مهارت های زندگی، طبق برنامه مشخص از طریق بحث آزاد، سخنرانی و ارائه اسلاید و پوستر به دو گروه آزمایشی ارائه گردید. سپس تأثیرات آن بر متغیرهای وابسته یعنی رضایت شغلی، سلامت عمومی و تنیدگی شغلی مورد بررسی قرار گرفت. طرح پژوهش یک طرح آزمایشی با گروه گواه و انتساب تصادفی است و تحلیل اطلاعات بر اساس تحلیل واریانس یک طرفه (ANOVA) و ازمون مقایسه های چندگانه تعقیبی (شفه) صورت گرفت. یافته ها: در بررسی تنیدگی های شغلی، متغیرهای محیط فیزیکی کار و دوگانگی نقش کار و خانواده بیشترین میانگین و بی کفایتی نقش و تنیدگی ناشی از مسئولیت کمترین میزان تنیدگی را به همراه داشت. در حوزه سلامت عمومی کارکنان، بیشترین میانگین مربوط به مقیاس A (احساس خستگی، نشانه های بدنی و غیره) بود. در میان متغیرهای رضایت شغلی کمترین میزان رضایت، به رضایت از مسئول و رضایت از حقوق و مزایا مربوط بود. برنامه آموزش مهارت های زندگی با افزایش سلامت عمومی کارکنان (P<0/0001) همراه بود و متغیرهای رضایت از شرایط کار در محیط فعلی، رضایت از همکاران و رضایت از فرصت های ارتقاء شغلی در افزایش رضایت مندی شغلی پس از آموزش کارکنان (P<0/0001) مؤثر بوده است. این مداخله ها در کاهش تنیدگی شغلی کارکنان نیز مؤثر واقع شدند (P<0/0001). نتیجه گیری: آموزش مهارت های چهارگانه زندگی منجر به کاهش تنیدگی شغلی در کارکنان گردید و سلامت عمومی و رضایت شغلی آنها پس از مداخله های آموزشی افزایش یافت. این نتایج همسو با سایر مطالعات در سازمان های دیگر می باشد.

مهارت های زندگی، تنیدگی شغلی، رضایت شغلی، سلامت عمومیف کارکنان نظامی