حمید رضا ثنائی - استادیار دانشگاه فردوسی مشهد
احمد بادکوبه هزاوه - دانشیار دانشگاه تهران

سیاستهای مالی در بخش عمدهای از دوره سامانی و نیز سراسر عهد غزنوی ظالمانه بود و در این دوره، ستم بسیاری بر رعایا و به ویژه اعیان زمیندار میرفت. خراج سنگین و دیگر تعدیها و مطالبات مالی در این دو دوره که حدود یک سده در خراسان به طول انجامید، اموال و زمین های بسیاری ازطبقات مختلف مردم به ویژه اشراف را دستخوش چپاول و مصادره ساخت.بررسی سیاستهای مالی در این دوره نشان میدهد؛ از زمانی در دوره سامانی که عواید خراج وبرخی قوانین مالیاتی نو به سپهسالار و سپاهیان بخشیده شد، تعدیهای مالی و خراج سنگین و مصادره املاک در خراسان که از روزگاری کهن وجود داشت شدت گرفت. این وضع در دور ه غزنوی به اوج خود رسید. این سیاستهای مالی، بیشتر اعیان یا اشراف ثروتمند را در معرض آسیب قرار داد.نیشابور در دوره سامانی و غزنوی مرکز گردآوری خراج (به معنای عام آن: درآمدهای حکومت) درخراسان به شمار میرفت؛ از همین رو، مصادیق این ستمهای مالیاتی بر اشراف و عامه نیشابور بیش ازدیگر شهرهای قلمرو سامانی و غزنوی در منابع نمود یافته است. در اثر این ستم های مالی، اعیانخراسان و ماوراءالنهر از جمله نیشابور برای سرنگونی این دو حکومت به تکاپو پرداختند

سامانیان، غزنویان، نیشابور، خراج، مصادره اموال، رسوم محدث