موسی عنبری - دانشیار گروه توسعه دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران
عزیز کلانتری - مدرس مدعو گروه جامعه شناسی دانشگاه ایلام

هدف مقاله، تبیین ریشههای شکل گیری «توسعه **ug مستقل) در ایران بعد .3 انقلاب و عدم شکل گیری این قسم از توسعه در کشورهای عربی خاورمیانه بر پایه مقایسه نقش آموزه های فقه سیاسی مذهب شیعه و اهل سنت در مواجهه با مستحدثه تمدن غرب است. مبنای نظری و روشی این مقاله، چارچوب تحلیلی - مفهومی و بر در مطالعه نقش دین درد گردیسیهای کینی است. بازسازی نوع مثالی نظریه های فقه سیاسی شیعه و اهل سنت در بر همهٔ مورد نظر و مقایسه آنها بر اساس نحوه مواجهه با مستحدثه مدرن غرب، نشان می دهد که یکی از دلایل عمده عدم شکل گیری «توسعه بومی مستقل» در کشورهای مسلمان اهل سنت - و سوق یافتن مسیر توسعه آن به سمت توسعه وابسته - در مقایسه با ایران، عدم شکل گیری گروه ها و دولت نوساز بومی حامل ایده پیشرفت و آبادانی در این کشورها است. در آموزه های فقه سیاسی شیعه با محوریت امام خمینی خانهٔ که از منظر اجتهاد فعال، مبادرت به بسط اختیارات ولایت فقیه و پیشبرد وظایف آن تا سرحد یک دولت مدرن نمود، دولت و گروه های نوساز بومی و در نتیجه توسعه بومی بعد از انقلاب شکل گرفت. اما در فقه سیاسی اهل سنت، حکم به نفی مظاهر مدرن و بازگشت به خلافت شرعی و بنیادهای اولیه آن داده شد که پیامد آن امتناع شرایط توسعه بومی در این کشورها بوده است.

فقه سیاسی شیعه، فقه سیاسی اهل سنت، توسعه مستقل بومی، تجدید حیات دینی ، دولت نوساز بومی