شناسایی وارزیابی درختان مرکبات دارای تنوع ژنتیکی بارز درباغات استان هرمزگان

ذخایر توارثی گیاهی بخش مهمی از منابع ملی کشورها می باشد که می تواند در تبادل ژرم پلاسم و دورگ گیری به منظور تهیه ارقام تجاری و پایه به کار رود.از ذخایر توارثی به عنوان مواد اولیه جهت استفاده در تحقیقات کاربردی بخصوص ایجاد مقاومت به بیماری ها،سرما،واکنش های خاکی(شوری،قلیایی و خشکی)و...استفاده میگردد.از آنجا که استان هرمزگان سابقه طولانی در کشت و پرورش مرکبات دارد وتنها روش احداث باغهای مرکبات در گذشته کشت مستقیم بذر بوده,لذا به دلیل خاصیت آلوگامی (دگرگشنی)دورگهای طبیعی دارای تنوع ژنتیکی بارز, در سطح باغهای استان به وجود آمده است.به منظور جمع آوری و شناسایی درختان مرکبات که دارای تنوع ژنتیکی بودند, طرحی در سال های 1379 تا 1383 اجرا شد.در این بررسی که به مدت پنج سال به طول انجامید با فرا رسیدن فصل گلدهی و میوه دهی ارقام مختلف،ضمن بازدید از باغات منطقه و شناسایی أنها,ارقامی که دارای تفاوت های بارزی بودند شناسایی وکدگذاری گردیدند و با تهیه پیوندک وانتقال آن بر روی پایه های مناسب منطقه تعداد 5 اصله از هر رقم در کلکسیون ذخایر توارثی ایستگاه تحقیقات کشاورزی میناب نگهداری شد.اجرای این طرح منجر به شناسایی تعداد32دورگ طبیعی مرکبات گردید.بسیاری از دورگ های شناسایی شده(haji1 و c1 که دارای رشد خزنده و احتمالا" متحمل به بیماری جاروک لیمو ترش می باشند هر چند نیاز به بررسی بیشتر و تست PCR دارد که در قالب طرح جدید در حال انجام است،کدM4احتمالاٌ متحمل به شرایط نامنلسب خاک مثل شوریی باشد که به عنوان پایه در حال بررسی است)درای ارزش تجاری می باشند. 2- مقدمه : مرکبات به خصوص لایم ها درطی سالیان متوالی ازطریق بذرکشت می شده اند.باتوجه به نوع گرده افشانی درمرکبات به نظرمی آیدتنوع های مختلفی ایجاد شده است که درطبیعت دوعامل دربوجودآوردن آن دخالت داشته اند،یکی ازآنها را عوامل طبیعی مثل باد،زنبورعسل وغیره بودند,که موجب گوناگونی ودرنتیجه آن, بروزاشکال مختلفی در مرکبات راسبب گشته است،عامل دیگر خودانسان ازطریق دورگ گیری موجب تنوع های زیادی شده است. نقش انسان ازهمه مهمتربوده زیرا کشت وپرورش جنسی آن توسط باغدار سالیان سال انجام می گرفته است.از نمونه های بارز آن می توان به معلم کوه،بکرایی،لیموگلابی آمل ،شل محله ،لیمو دورگ آب،بکرایی سلطان مرکبات و…اشاره کرد