مصطفی آزادی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری موسسه آموزش عالی حافظ شیراز

معماری ایرانی اسلامی به عنوان یکی از بزرگترین شاخه های هنر اسلامی توانسته است، بخشی از خصوصیات هنر اسلامی را در بستر زمان و در طول دوره های گوناگون نهادینه سازد. اما در زمان حاضر دچار دگرگونی شده اند و تحولات فراوانی در کالبد و بافت خود مشاهده نموده اند. این پژوهش به دنبال شناخت مشخصه های تاثیرگذار در دو مسجد امام اصفهان و وکیل شیراز و قیاس این دو مسجد با یکدیگرمی باشد. این مقاله سعی دارد به الگوی متداول از عناصر مساجد ایرانی اسلامی دست یافته و کارکرد آنها را تبیین نمایید. همچنین به این سوال پاسخ دهد که آیا اصول طراحی مساجد در دوره صفویه در مساجد زندیه تاثیر گذاشته است؟ به منظور انجام این مهم، از روش های تحقیق توصیفی _ تحلیل و تطبیقی و با مطالعه منابع کتابخانه ای و میدانی اطلاعات گردآوری شده، بررسی و تحلیل گردیده است. نتیجه پژوهش نشان می دهد که تفکرات و هویت های، حاکم بر طراحی مساجد دوران صفویه بخصوص مسجد امام اصفهان تاثیر گذار بوده ولی در دوره زندیه معماران خلاقیت خویش را فراموش نکرده و ترکیبی همگون و شگفت انگیز را پدید آورده اند. که گویی نداشتن گنبد خلای در طرح ایجاد نکرده و تبدیل به شاخصه ای مهم و گیرا شده است.

خوانش، مسجد امام، مسجد وکیل، کالبد، معماری مسجد