مانا باقری بابااحمدی - دانش آموخته رشته سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی،یزد ،ایران
علی اکبر جمالی - استاد یار گروه علوم و مهندسی آبخیز داری، واحد میبد، دانشگاه آزاد اسلامی، میبد، ایران
سیدعلی الحسینی المدرسی - استادیار گروه سنجش از دور و GIS، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران

طراحی اولیه مسیر یکی از مهم ترین مراحل مسیریابی است که در طی آن بایستی شبکه ارتباطی لوله ها پیش از اقدام طراحی و ایجاد از جنبه های مختلف بررسی شود تا بهینه ترین و کم هزینه ترین مسیر به-دست آید. هدف پژوهش حاضر مسیریابی بهینه لوله های نفت از منطقه نفت خیز نفت سفید به شهرستان مسجدسلیمان واقع در استان خوزستان از نظر زمین شناسی، زیست محیطی و اقتصادی است. لذا با در نظر گرفتن لایه های زمین شناسی، گسل، شیب، خط برق، راه اصلی، کاربری اراضی و راه فرعی به طراحی کوتاه ترین و بهینه ترین مسیر اقدام شده است. برای وزن دهی هر کدام از عوامل مؤثر، از دو روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی (FAHP) استفاده شده است. از لایه-های راه اصلی، راه فرعی، گسل و خط برق فاصله اقلیدسی گرفته شد. عوامل با توابع عضویت همپوشانی، فازی شدند. سپس عوامل فازی شده در وزن حاصل از روش های AHP و FAHP ضرب شدند تا نقشه-های فازی شده وزن دار به دست آیند. سپس همپوشانی لایه ها انجام شد و رستر هزینه برای هر یک از روش های فوق الذکر بدست آمد. سپس با ابزار Cost Path مسیر بهینه و کم هزینه به دست آمد. نتایج مطالعه نشان می دهد که مسیر پیشنهادی روش وزن دهی AHP با طول 796/107 کیلومتر به میزان 13 کیلومتر نسبت به مسیر پیشنهادی روش FAHP با طول میزان 85/94 کیلومتر، بیشتر است. نتایج نشان می دهد که روش وزن دهی FAHP عملکرد بهتری نسبت به روش AHPدارد. روش فازی- مبنا با ماهیت طبیعی و فازی محیط و عوامل مؤثر، سعی در انعکاس و اعمال واقعیت و منطق در مسیریابی لوله نفت را دارد.

وزن دهی، AHP، FAHP، مسیریابی