تورج جلیلی - دکتری معماری و استاد دانشگاه آزاد ماهشهر
سروش اکبری - دانشجو مقطع کارشناسی ارشد معماری

معماری بناهای مسکونی در دوره قاجاریه از محرمیت ها و رعایت فضاهای بیرونی و اندرونی و طرح های دلباز به همراه رعایت اصول ارتباطات و محرمیت ها ، به معماری غرب گرای پهلوی اول و بخصوص پهلوی دوم رسید.که از لحاظ طرح و اجرا از شیوهساختمان سازی غربی الگو می گرفت. این غرب گرای به خصوص در ساختمان های مسکونی رخنه کرده بود تا جایی که فضا هایاندرونی،طرح های ترکی و اتاق سازی ها در اطراف حیاط به فراموشی سپرده شد و معماری ارزشمند ایرانی دست خوش سردرگمی و پریشانی شد. در این مقاله تلاش شده مسیر حرکتی معماری ساختمان های مسکونی از دوره ی قاجار تا پهلوی دوم مورد برسی قرار گیرد ،که این تحولات باعث تحول در فرم پلان ها در این دوره ها نیز بوده.روش پژوهش در نگارش این مقاله به صورت تحلیلیو توصیفی و روش گرد آوری داده ها به صورت اسنادی و کتابخانه ای بوده است.نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که معماری دوره ی قاجاریه که به حق اصول،مبانی و الگو های قدیم معماری ایران را ارتقاء بخشیده در نهایت به معماری دوره ی پهلوی اول با الگو گیری از کشورهای شرقی و تلفیق با معماری سنتی و سپس به معماری دوره ی پهلوی دوم با الگوی غربگرایی و بی هویتی رسیده است

قاجار،پهلوی اول، پهلوی دوم،بیرونی،اندرونی،پلان