وحیده مجدی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج
محمود رضایی - دکترای شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

توسعه و پیشرفت روزافزون شهرها در دهه های اخیر هرچند عامل جهشی بزرگ در زندگی بشر و تکنولوژی ساخت مکان های مصنوع و فضاهای شهری بوده است، اما مشکلات متعددی را نیز باخود به همراه داشته است. از جمله مهم-ترین این مشکلات از دست رفتن هویت و کیفیت فضاهای شهری و آسیب به محیط زیست می باشد. طوری که بحران معنا و کیفیت مکان ها و در نتیجه بحران هویت، در کنار بحران تخریب محیط زیست طبیعی- که به زعم بسیاری نتیجه اندیشه مدرنیسم و صنعتی شدن است- به یکی از مهم ترین چالش های قرن اخیر تبدیل شده است. تشکیل سازمان های متعدد حامی محیط زیست مانند جنبش سبز و نظریه هایی متعدد پیرامون کیفیت فضا و مکان انسان ساخت که علاوه بر بعد کالبدی و فیزیکی مکان ها به ابعاد روحی و روانی کاربران نیز توجه دارند، گواه این مدعا می باشند. بر این اساس و با توجه به اهمیتی که مکان های انسان ساخت و ارتباط با طبیعت در بهبود کیفیت زندگی انسان، بهبود حالات روحی او و نیز هویت مندی مکان ها دارند، پژوهش حاضر با روش تحلیلی-توصیفی به بررسی حس مکان و توسعه پایدارزیست محیطی که دو مفهوم اساسی مطرح در نظریه های مکان و توسعه پایدار می باشند، می پردازد و تلاش می کند به این سؤال پاسخ دهد که چه ارتباطی بین این دو مفهوم در ارتقاء کیفیت مکان های انسان ساخت وجود دارد؟ بدین ترتیب هدف این مقاله تبیین ارتباط حس مکان و توسعه پایدار زیست محیطی در بهبود کیفیت مکان های انسان ساخت است. فرضیات حاکی از این است که عوامل بوجودآورنده این دو مفهوم از اصول مشترکی تأثیر می پذیرند و نتایج پژوهش نشان می دهد که حس مکان و توسعه پایدار زیست محیطی با تأثیرپذیری از لایه های اجتماعی، فرهنگی و طبیعی دارای بن مایه های مشترکی برای ارتقاء هویت و کیفیت مکان ها می-باشند.

حس مکان، توسعه پایدار، زیست محیط، معماری پایدار