سجاد سبحانی نژاد - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندر عباس
محمود موسوی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد دزفول
مرجان ترابی لنگری - کارشناسی ارشد معماری
مرضیه رحیمی پور - کارشناسی معماری

معماری گنبد اورچین از شاخصه های بناهای آرامگاهی در بخش های جنوبی ایران محسوب می شود، که امروزه پژوهش پیرامون آن کمتر بچشم می خورد و اطلاعات اندکی از آن در تاریخ معماری ایران وجود دارد و تنها به گزارش ها و تصاویری محدود از جهانگردان خارجی بسنده شده و در نتیجه آن، خواستگاه ، دلیل وجودی و نقش این نوع گنبد در بناهای آرامگاهی در هاله ای از ابهام باقی مانده است. در طبقه بندی موجود، گنبد های سنتی به دو دسته رک( مخروطی) و نار ( شبیه نیم کره) تقسیم می شود، که در واقع گنبد های اورچین جز شکل کلی، هیچ سنخیتی با گنبدهای رک ندارند. در تحقیق حاضر در راستای آشنایی با نقش گنبد اورچین در معماری ایران و این فرضیه که معماری این گنبد از نمونه های برجسته بناهای آرامگاهی ایران محسوب می شود، به صورت کتابخانه ای و میدانی و با استفاده از روش تحقیق تحلیل محتوا، استدلال منطقی، پژوهش موردی و روش تحلیلی-مقایسه ای به بررسی و شناخت گنبد مذکور پرداخته شده و دو نمونه موردی از گنبدهای سنتی و اورچین مورد قیاس قرار گرفته است. نمونه اول در روستای لیشتر در نزدیکی شهرگچساران بوده که پلانی چلیپایی دارد و در نمونه دوم به بررسی گنبد بقعه امامزاده عبدالله شهر شوشتر پرداخته است و در انتها مقایسه تطبیقی میان این دو گنبد صورت گرفته است

گنبد اورچین، گنبد لیشتر، بقعه امامزاده عبدالله، معماری ایرانی