بررسی اثر تاریخ کاشت و فاصله خطوط کاشت بر روی عملکرد ارقام لوبیا قرمز در خرم‌آباد

این آزمایش به مدت دو سال زراعی و در سال‌های زراعی 82-1380 در مزرعه ایستگاه تحقیقات کشاورزی شهرستان خرم‌آباد با مختصات جغرافیایی (48 درجه و 18 دقیقه شرقی و عرض جغرافیایی 33 درجه و 30 دقیقه شمالی و ارتفاع 1170 متر از سطح دریا ) و در خاکی با بافت Silty – Clay – Loam اجراء گردید. آزمایش به صورت طرح اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار طرح‌ریزی گردید. تیمارهای آزمایش شامل تاریخ کاشت (A) در 5 سطح به عنوان فاکتور اصلی و فاصله خطوط کاشت (C) در دو سطح و ارقام (B) در سه سطح بصورت فاکتوریل به عنوان فاکتور فرعی اعمال گردیدند. تاریخ‌های کاشت شامل 5 تاریخ کاشت از تاریخ 15 اسفندماه تا 15 اردیبهشت ماه به فاصله هر 15 روز یک تاریخ کاشت بودند که در کرت‌های اصلی قرار گرفتند. دو فاصله ردیف کاشت (50 و 25 سانتی‌متر) و سه رقم به اسامی صیاد ، D-81083 و اختر به صورت فاکتوریل در پلات های فرعی قرار گرفتند. نتایج تجزیه مرکب نشان داد که بین تاریخ‌های کاشت و ارقام ( فاکتور B ) از لحاظ صفت عملکرد دانه اختلاف معنی‌داری در سطح احتمال 1% وجود داشت. رقم اختر با میانگین 2657/4 کیلوگرم در هکتار دارای بیشترین عملکرد دانه در بین ارقام مورد مطالعه بود و ارقام صیاد و D-81083 به ترتیب با میانگین‌های 2169/5 و 6/21172117/6 کیلوگرم در هکتار در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند.آرایش کاشت در سطح احتمال 1% دارای اختلاف معنی دار بود. آرایش کاشت اول (50 سانتی‌متر) با عملکرد 2484/94 کیلوگرم در هکتار دارای برتری کامل بود. اثر متقابل سال و تاریخ کاشت در سطح احتمال 1% دارای اختلاف معنی‌داری بود و اثر متقابل سال دوم و تاریخ کاشت 30 اسفند ماه با عملکرد 14/3270 کیلوگرم در هکتار در رتبه اول قرار گرفت. کمترین میزان عملکرد دانه (1007/5کیلوگرم در هکتار) مربوط به اثر متقابل سال اول و تاریخ کاشت اول (15 اسفند ماه) بود. اثر متقابل رقم و سال و نیز اثر متقابل سال و آرایش کاشت فاقد اختلاف معنی‌داری بودند. اثر متقابل سال دوم و رقم اختر با عملکرد 2757/67 کیلوگرم در هکتار دارای برتری نسبی بود و اثر متقابل سال دوم و آرایش کاشت اول (50 سانتی‌متر) با 2/2566 کیلوگرم در هکتار نیز دارای برتری نسبی بودند. اثر متقابل سه گانه تاریخ کاشت ، آرایش کاشت و رقم در سطح احتمال 1% از لحاظ عملکرد دانه دارای اختلاف معنی‌دار بود. اثر متقابل تاریخ کاشت سوم (15 فروردین ماه) ، آرایش کاشت اول (50 سانتی‌متر) و رقم اختر با عملکرد 3826/25کیلوگرم در هکتار دارای بیشترین عملکرد بود و اثر متقابل تاریخ کاشت چهارم (30 فروردین ماه) ، آرایش کاشت اول (50 سانتی‌متر) و رقم اختر با عملکرد 8/3645 کیلوگرم در هکتار در رتبه دوم قرار گرفت و کمترین عملکرد دانه (30/980 کیلوگرم در هکتار) مربوط به اثر متقابل تاریخ کاشت اول (15 اسفند ماه) ، آرایش کاشت دوم (25 سانتی‌متر) و رقم D-81083 بود. بر اساس نتایج حاصل نیمه دوم فروردین ماه به عنوان بهترین تاریخ کاشت و رقم اختر با بیشترین عملکرد بعنوان مناسبترین رقم و آرایش کاشت 50 سانتی‌متر بعنوان بهترین آرایش کاشت برای منطقه خرم‌آباد تشخیص داده شد.