شفق توکلی - کارشناس ارشد مرمت و احیا بناهای تاریخی، دانشگاه هنر اصفهان، دانشکده مرمت

معماری ایرانی و فضاهای وابسته به آن از الگوهای بومی متفاوتی بهره گرفته اند. بادگیر یکی از الگوهای بومی معماری ایران می باشد که در جهت آسایش و بهبود زندگی انسان طراحی شده است. هندسه از ویژگی های اساسی معماری ایران است که معمار گذشته سعی بر آن داشته تا با مهارت و دانش سرشار خود آن را در طراحی این الگوهای بومی پایدار از جمله بادگیر به کار برد. امروزه تکنیک ها و روش های ساخت بادگیرهای ایرانی به دست فراموشی سپرده شده است. با بررسی گونه شناسی هندسی و تکنیک ساخت بادگیرهای شهرستان سیرجان استان کرمان می توان این عناصر ویژه پایدار را مستندسازی و حفظ کرد. همچنین با شناخت بادگیرهای این منطقه می توان به توانمندی معماران سنتی ایران در ساخت این ساختارهای بومی پی برد. بین هندسه و فرم های گوناگون بادگیرهای شهرستان سیرجان و تکنیک ساخت آن ها رابطه ی معناداری وجود دارد. تاکنون کمتر پژوهشی را می توان یافت که تاثیر هندسه را بر فرم و تکنیک ساخت بادگیرهای این حوزه بررسی کرده باشد. این مقاله برای نخستین بار به جایگاه عامل هندسه در گونه های بادگیرهای منطقه سیرجان می پردازد. روش علمی این پژوهش توصیفی، تحلیلی است که با مطالعات کتابخانه ای و بررسی های میدانی هندسه اجزا و عناصر بادگیرهای این منطقه ترسیم و تحلیل گشت. این نوشتار در صدد آشکار ساختن دانش و مهارت معمار ایرانی در علوم مختلف و به کار گیری آن ها در ساخت عناصر معماری چون بادگیر می باشد. با توجه به یافته های این پژوهش آشکار شد، ابعاد، ارتفاع، نحوه قرارگیری تیغه ها و تعداد تیغه ها به صورت مستقیم در نحوه ی شکل گیری فرمی بادگیرهای این گستره موثر است. همچنین نبوغ استادکاران و طراحان سنتی نسبت به دانش ساختمان سازی مشخص گردید

بادگیر، گونه شناسی، هندسه، تکنیک ساخت، کرمان، سیرجان