تورج جلیلی
یونس بهشتی اصل
عارف جهان نژاد
پژمان جهانیانی پور

بستر معماری اسلامی ایران سرشار از معانی و ارزش های تجسم یافته در کالبد ساختمانی آن هاست. مفاهیمی برگرفته از کتاب مقدس و نیز احادیث و سنت پیامبر اسلام(ص) که بعد از طی فرایندی در قالب عناصر معماری ظاهر شده اند. در پژوهش انجام شده که با هدف بازشناسی مفهوم نیایش بعنوان یکی از مفاهیم و ارزش های اسلامی در معماری مساجد انجام شده بر آن شدیم تا با استنتاج از نظریات مطرح در حوزه روانشناسی محیط به این مهم دست یابیم. برای دست یابی به هدف تحقیق، با تجزیه و تحلیل اطلاعات برداشته شده از منابع و اسناد کتابخانه ای از روش قیاسی، برای استدلال و استنتاج از نظریه مطرح شده توسط دیوید کانتر در تعریف مکان بهره برده ایم. با توجه به گستردگی و تعدد بناهای مذهبی اسلامی و به منظور بدست آوردن نتیجه دقیق و بهتر مساجد دوره صفویه را به عنوان حوزه مورد مطالعه انتخاب و دو بنای شاخص مسجد شیخ لطف الله و مسجد امام اصفهان را مورد بررسی قرار دادیم. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که عناصر کالبدی و تزئینات بکار برده شده در دو مسجد مورد بررسی، تابع فعالیتی که در آن ها انجام می شود شکل گرفته است. در جمع بندی نیز انجام پژوهش هایی را به صورت جزئی تر در حوزه روند طراحی اماکن مذهبی پیشنهاد داده ایم.

نیایش، معماری، مسجد، نظریه مکان، دیوید کانتر