محمد باریکلو - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشکده مهندسی شیمی، دانشگاه تربیت مدرس
محسن نصرتی - دانشیار گروه بیوتکنولوژی دانشکده مهندسی شیمی، دانشگاه تربیت مدرس
مهدی اسماعیل زاده - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز

استفاده از تالاب های مصنوعی برای تصفیه فاضلاب یکی از روش هایی است که در سالهای اخیر مورد توجه قرار گرفته است. این تالابهای مصنوعی به طورکلی به دو دسته تالاب های جریان سطحی و جریان زیرسطحی تقسیم بندی می شوند. تالاب های جریان سطحی ارزان تر و ساده تر می باشند اما نسبت به تالاب های جریان زیرسطحی آلودگی کمتری را حذف می کنند و نیتروژن را در حد متوسطی کاهش می دهند. تالاب های جریان زیرسطحی براساس نحوه رژیم جریان به تالاب های جریان زیرسطحی افقی و عمودی تقسیم می شوند. تالاب های جریان زیرسطحی افقی، مواد آلی را بیشتر به صورت تخمیر بی هوازی کاهش داده و بدلیل شرایط بی هوازی غالب در این تالاب ها، نیترات زدایی به طور مناسبی در آن اتفاق می افتد. در تالاب های جریان زیرسطحی عمودی بدلیل خوراک دهی مناسب، شرایط هوازی غالب بوده و حذف مواد آلی توسط تخمیر هوازی صورت می گیرد و همچنین فرآیند نیترات زایی به خوبی انجام می شود. میزان حذف BOD و 5 CODدر تالاب های جریان زیرسطحی بین 20 تا 80 درصد متغیر است. به طورکلی، تالاب های مصنوعی سطحی و زیرسطحی در حذف نیتروژن کل از فاضلاب ضعف دارند. برای حل این مشکل، ترکیبی از این تالاب ها برای انجام مناسب هر دو فرآیند نیترات زایی و نیترات زدایی استفاده می گردد. باتوجه به تحقیقاتی که روی تالاب های مصنوعی ترکیبی صورت گرفته است بازدهی حذف مواد جامد معلق BOD و 5 COD به بالای 95 درصد رسیده است. میزان حذف نیتروژن کل در تالاب های مصنوعی در بازه 60 تا 90 درصد می باشد. بنابراین استفاده از تالاب های مصنوعی به صورت ترکیبی روش مناسبی برای تصفیه فاضلاب می باشد و نسبت به هر کدام از تالاب های دیگر برتری دارد.

تالاب مصنوعی ، تصفیه فاضلاب، جریان سطحی، جریان زیرسطحی، تالاب ترکیبی، انواع تالاب ها