سیدسعید حجت - پژوهشکده علوم گیاهی دانشگاه فردوسی مشهد

به منظور بررسی تحمل به سرما در ژرم پلاسم عدس و انتخاب ارقام مناسب جهت کشت در نقاط کوهستانی ایران آزمایشی در سال زراعی 81-1380 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد به اجرا در آمد. در این آزمایش 220 ژنوتیپ عدس به همراه چهار رقم رایج به عنوان شاهد شامل رقم های زیبا، کوهین قزوین، کالپوش شاهرود و رباط در چهار تاریخ کاشت ] پنج مهر، بیست وپنج مهر، پنج آبان ( کاشت پاییزه ) و بیست و هفت اسفند ( کاشت بهاره [ در قالب طرح مقدماتی مقایسه عملکرد ( آگمنت ) مورد بررسی قرار گرفتند. بقاء زمستانه ژنوتیپ های عدس تحت تاثیر تاریخ کاشت قرار گرفت. بیشترین درصد بقاء در کاشت اول و کمترین آن در کاشت سوم مشاهده شد. در کاشت اول 53/2درصد نمونه ها از نظر درجه تحمل به سرما، بسیار متحمل بودند، در حالیکه در کاشت دوم و سوم درصد نمونه های بسیار متحمل به سرما به ترتیب به 12/3 و 5 درصد کاهش پیدا کرد. دوره رشد رویشی ژنوتیپ های عدس در کاشت های پاییزه بیش از 2/5 برابر این دوره در گیاهان کاشت بهاره بود و در نتیجه رشد اجزاء رویشی در این گیاهان بهتر از گیاهان کاشت بهاره شد. تعداد غلاف در گیاه در کاشت اول بیش از هشت برابر کاشت بهاره بود و لذا سبب بهبود عملکرد گیاهان در این تاریخ کاشت شد، به نحوی که عملکرد گیاهان در کاشت اول ( 185 گرم بر متر مربع ) بیش از شش برابر آن در گیاهان کاشت چهارم" بهاره (30 گرم بر متر مربع ) گردید. نتایج این آزمایش نشان داد که در میان ژنوتیپ های عدس از نظر تحمل به سرما تنوع ژنتیکی گسترده ای وجود دارد و علاوه بر این کاشت پاییزه عدس در شرایط آزمایش سبب بهبود عملکرد آن نسبت به کاشت بهاره گردیده است.