مختار ذاکری - دکترای فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه شیراز
مظفر مهدی حسینی - کارشناس ارشد برنامه ریزی درسی دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی تهران
فرهاد ذاکری - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه پیام نور شیراز

مفهوم هویت با پرسش من چه کسی هستم از نخستین دورههای حیات انسانی همواره مطرح بوده و در هر دورهای پاسخی بهخود گرفته است. تلاش نگارندگان بر این است که در نگاه اول مفهوم هویت را در یک فضایپدیدارشناسانه موردتامل قرار داده و عمدهترین فرایندهای هویتی را استخراج نمایند و سپس مدلی از هویت ارائه دهند. سؤال اصلی پژوهش عبارتاستاز اینکه مدل پدیدارشناختی هویت چه مقولهها و عناصری را در برمیگیرد؟ این پژوهش از اشکال پژوهشهای کیفی و با روش پدیدارشناسی انجام شده است. نتایج نشان میدهد که مدل حاصل آمده شامل سی و دو وضعیت فرضی است که در چهار وضعیت کلی هویت مطلوب، شبه هویت،جعل هویت و بحران هویت قابلگنجاندن است. بر اساس این مدل، وضعیتهای هویتی، مجموعهای سهعضوی متشکل از مبانی، مؤلفهها و فرایندهای بنیادین هویتیابی هستند؛ شروع فرایند هویتیابی با قرارگرفتن فرد در یک زمینهی مبنایی هویتی است. پس از اینکه فرد با یک زمینهی هویتی مواجه شد، یک تصویر اولیه از حضور درآن زمینهی ویژه برای فرد حاصل میشود. فرد در راستای توسعهی این تصویر، نشانههایی از وضعیت جدید هویتی را در خود بروز میدهد. چنانچه دو مرحلهی اول از فرایند هویتیابی بهگونهی مطلوبی طی شود و معیارهای مؤلفههای هویتی نیز برای فرد محقق شود، فرد وارد مرحلهی استقرار هویتی میگردد که در این مرحله، وضعیت هویتی در فرد درونی و تثبیت میشود.

هویت، پدیدارشناسی هویت، وضعیتهای هویتی، مدل هویتی