محسن معتمدی - عضو هیأت علمی دانشکده مهندسی، دانشگاه پیام نور اصفهان

تعریف تعاونی بر اساس آنچه در سی و یکمین کنگره اتحادیه بین المللی تعاون در سال 1395 در منچستر ارائه گردید عبارت است از : انجمنی مستقل و متشکل از افرادی است که بطور داوطلبانه برای تامین نیازهای مشترک اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی اعضا تاسیس شده و فعالیت خود را با مشارکت و مدیریتی دموکراتیک به اجرا در می آورد. تعاونی های چند منظوره تخصصی، بنگاههای اقتصادی چند کسب وکاره ی هستند که با هدف ایجاد یک زنجیره ارزشی تولید کالا و خدمت حول یک موضوع تجاری شکل میگیرند. تعاونی مورد نظر می تواند تعدادی شرکت و تعاونی زیرمجموعه با شخصیت حقوقی مستقل داشته باشد و با مدیریت متمرکز آنها بروکراسی و هزینههای مبادلات فیمابین را حداقل نماید لذا در صورت توسعه خردمندانه تعاونی های چند منظوره می توان، ضمن خلق فرصتهای جدید اشتغال زایی، ریسک فنی، سرمایه گذاری و حقوقی آنها را نیز کاهش داد و بدین ترتیب در مسیر رشد شتابنده اقتصادی قرار گیریم. این تعاونی ها همچنین مزیتهای متعدد دیگری را می توانند فراهم میآورند که از آن جمله میتوان به ایجاد امکان تعریف و اجرای پروژه های کلان اقتصادی و صنعتی در سطح ملی اشاره نمود. از طرف دیگر از این شرکت ها میتوان بعنوان ابزاری برای کوچک کردن و چابکسازی دستگاه های اجرایی بهره برد. البته در صورتی که دولت نیز بصورت ساختار یافته ادغام به طراحی پروژه های اقتصادی دارای بازار کار داخل و خارج از کشور نماید و کارمندان دولت را تشویق به خروج مدیریت شده از دستگاههای اجرایی و راه اندازی برنامه ریزی شده تعاونی هایی برای اجرای طرحهای مذکور نماید. تا بدین ترتیب هم دولت چابک شود و هم فرصت های جدید اشتغال زایی مولد و در خدمت نیازمندیهای تعریف شده و واقعی کشور، خلق شود. در کنار نکات مثبت مشروحه فوق چالش های متعددی نیز برای شرکت های مادر مطرح است بعنوان مثال میتوان به پیچیدگی مدیریت و کنترل پروژههای کلان شکسته شده بین واحدهای زیر مجموعه و ضرورت نیاز به طراحی سیستم ارزیابی عملکرد نظاممند در شرکت اصلی اشاره نمود. لکن تحقیقات صورت گرفته اثبات نمود که با توجه به وضعیت پیچیده فعلی اقتصاد جهانی، تحریم ها، بحران های انرژی و سرعت بالای استاندارد شدن کالاها، ایجاد و توسعه هوشمندانه کمی و کیفی تعاونی های چند منظوره مردم نهاد بعنوان یک راهکار جدی و مهم برای برونرفت از شرایط مذکور، ضرورتی اجتناب ناپذیر است.

تعاونی، رشد اقتصادی،اقتصاد مقاومتی، اشتغالزایی ،توسعه صادرات