بررسی مبانی طراحی حوضچه رسوبگیر وصیله و راهکارهای احیای آن

شبکه آبیاری حمیدیه, آبیاری سطح بالایی از اراضی مستعد دشت آزادگان را بر عهده دارد. رسوب گذاری در این شبکه مشکلات متعددی را ایجاد نموده است و سبب گردیده تا سالانه هزینه های زیادی به منظور لایروبی رسوبات ته نشین شده در این 1 کیلومتر, شبکه صرف گردد. برای حل مشکل رسوبگذاری, در سال 1364 در کانال وصیله حوضچه رسوبگیر خاکی به طول 1/5 کیلومتر، عرض 130 متر مربع و عمق 3 متر احداث گردید. در زمان طراحی, راندمان کلی رسوبزدایی حوضچه رسوبگیر از کل مواد جامد ورودی برابر 45/1 درصد برآورد و برای تخلیه رسوبات حوضچه 2 دستگاه لایروب در نظر گرفته شد. با گذشت 2 سال از زمان بهره برداری از حوضچه رسوبگیر، این حوضچه مملو از رسوبات گردیده و بلا استفاده شد. بررسی آمار چند ساله رسوبات ورودی به کانال وصیله نشان می دهد که مقدار زیادی از رسوبات در حد سیلت و بزرگتر می باشند ولی در طراحی اولیه حوضچه در صد زیادی از رسوبات ورودی به کانال ریز دانه در نظر گرفته شده است. سرعت بسیار کم آب در حوضچه و وسعت زیاد حوضچه باعث ته نشین شدن حجم بالایی از رسوبات می گردید که می بایست به صورت مکانیکی تخلیه شوند. بنابراین بهره برداری و لایروبی حوضچه به صورت مکانیکی با توجه به حجم بالای رسوبات کار بسیار مشکلی می باشد. بنابراین برای احیا حوضچه رسوبگیر که با کارایی بهتر, زمینه کاهش رسوبات ورودی به شبکه آبیاری حمیدیه را فراهم کند, راهکارهایی شامل احداث آن به صورت بتنی و با مساحتی کمتر(کاهش طول و عرض), تخلیه رسوبات ته نشین شده به صورت هیدرولیکی, تغییر موقعیت حوضچه به منظور تسهیل در انحراف رسوبات خروجی به رودخانه کرخه و تعبیه سرریز در انتهای حوضچه پیشنهاد می گردد.

Keywords:

شبکه آبیاری کرخه , کانال وصیله , حوضچه رسوبگیر , لایروبی